Žena i muškarac koji žive u vanbračnoj zajednici imaju prava i dužnosti kao i supružnici koji su venčani, a zajednica lica istog pola uređuje se posebnim zakonom.
Ovako glasi jedan od članova prednacrta Građanskog zakonika u delu koji se odnosi na porodične odnose. NJime se prvi put u domaćem zakonodavstvu pominje mogućnost da lica istog pola žive zajedno! Osim ove revolucionarne novine, Zakonik donosi niz sasvim novih predloga: izjednačavanje crkvenog i građanskog braka, ozakonjenje surogat majke, zabranu fizičkog kažnjavanja dece, uvođenje alimentacionog fonda, preciziranje bračnog ugovora, liberalizaciju usvojenja kad su u pitanju stranci... Tu su i značajne novine u opštem delu, kao što su ozakonjenje eutanazije, zabrana kloniranja ljudskih bića ili zabrana primene biomedicinskih tehnika radi izbora pola deteta. Država i opštine će ubuduće, ako taj član prođe, morati da finansijskim, poreskim i socijalnim merama podstiču natalitet, a majka koja je rodila troje dece imaće pravo na mesečnu „demografsku nadoknadu“ do punoletstva trećeg deteta. Deca su, generalno, zaštićena daleko više nego pre, pa se, između ostalog, zabranjuje svako zlostavljanje, a naročito fizičko kažnjavanje. Zakonodavac decidno navodi: „Roditelji ne smeju fizički kažnjavati dete i dužni su da ga štite od takvih postupaka drugih. Dete koje je sposobno da formira mišljenje ima pravo i da ga slobodno izrazi o stvarima koje ga se tiču, i tom mišljenju se mora posvetiti dužna pažnja.“ Roditelj koji je vlasnik stana ili kuće u kojoj porodica živi više ne sme da je proda ili optereti bez pisane saglasnosti drugog supružnika sve dok i najmlađe dete ne postane punoletno. Kod nasilja u porodici, osim dosadašnjih mera kao što su zabrana približavanja ili iseljenje nasilnika iz stana, zakonodavac sad predviđa i mogućnost useljenja žrtava u stan bez obzira na to što je nasilnik njegov vlasnik. Prednacrtom je predviđeno da će brak moći da se zaključuje u svečanom građanskom ili verskom obliku, što znači da bi sudbonosno „da“ pred matičarem i pred sveštenikom bili izjednačeni. Brak može da se poništi, između ostalog, i kada je na njegovo zaključenje supružnik pristao u zabludi o ličnosti drugog supružnika ili o nekoj njegovoj bitnoj osobini. Kao bitne osobine navode se: trajna, opasna ili teška bolest, polna nemoć, seksualna orijentacija, rodni identitet, bremenitost žene od drugog muškarca, nečasno zanimanje... Članom koji kaže da je „majka deteta žena koja ga je rodila, izuzev rađanja za drugog“ uvodi se u našu zemlju pojam surogat majke. Ona ne sme to raditi za novčanu nagradu, ali joj troškovi održavanja trudnoće i rađanja mogu biti nadoknađeni. Ugovor o rađanju za drugog može biti zaključen između surogat majke i supružnika odnosno vanbračnih partnera koji će gajiti dete samo ako između para ne može doći do začeća prirodnim putem ili uz pomoć biomedicinskih pomagala, ili ako bi se tako prenele teške nasledne bolesti na dete. Ugovor se sklapa pred notarom.
Usvajanje zakona dogodine
Pisanje Građanskog zakonika počelo je pre osam godina, a do kraja ovog meseca trebalo bi da bude objavljeno svih pet knjiga: porodični odnosi, opšti deo, nasledno pravo, obligacioni odnosi i stvarno pravo, objašnjavaju u Komisiji za izradu prednacrta. On će imati oko 400 alternativnih članova, od kojih više od 250 samo u porodičnom i naslednom delu. Sledeće godine trebalo bi da se nađe na javnoj raspravi i u Skupštini, a planirano je da primena počne 2016. Zakon navodi i da je majka deteta začetog uz biomedicinsku pomoć ona žena koja ga je rodila. Ako je dete začeto uz biomedicinsku pomoć darovanom jajnom ćelijom, materinstvo žene koja je darovala ćeliju ne može se utvrđivati. Kao alternativni član predlaže se i onaj koji kaže da, ako je u pitanju žena čija je jajna ćelija korišćena bez njenog pristanka za oplodnju druge žene, ona ima pravo da ospori materinstvo one druge, ali istvoremeno mora da traži da se utvrdi da je ona majka. Stranci će ubuduće moći lakše da usvajaju decu u Srbiji, ali pod uslovom da se ne mogu naći usvojioci među našim državljanima i da se ministar nadležan za porodičnu zaštitu saglasio sa usvojenjem, kaže prednacrt Zakonika. Zakonodavac novim uređenjem porodičnih odnosa predviđa i osnivanje alimentacionog fonda, gde bi se deci iz razvedenih brakova čiji roditelj ne plaća alimentaciju tri meseca u kontinuitetu ili pola godine s prekidima, obezbeđivala nadoknada iz budžeta. Osim osnovnih podataka o detetu, uz predlog za primanja iz ovog fonda moraće da se dostavi i dokaz da prinudno izvršenje nije uspelo.
Pročitajte još:Pet uzročnika raka za koje možda niste znali
Izvor: Večernje novosti
