Pravda

Prema mnogim ekspretima, komentatorima, analitičarima i ljudima upućenim u dešavanja na Bliskom istoku, mogućnost vojnog sukoba između Saudijaca i Iranaca ne bi bilo iznenađenje, piše Raša tudej. Već godinama unazad obe države uključene su u de fakto Hladni rat budući da predstavnici sunitskih i šiitskih muslimana pokušavaju da uspostave svoj legitimitet. Odnosi Irana i Saudijaca naglo su se pogoršali u talasu islamske revolucije u Iranu 1979. koja je srušila američku marionetsku vladu koju je predvodio šah (kraljevska titula u Iranu). Zapravo, netrpeljivost datira još od 632 godine, nakon smrti proroka Muhameda. U modernoj inkarnaciji, pukotina između dve islamske struje i njihovih reprezenata o tome ko je bolji predstavnik vere poprimila je političke i geopolitičke dimenzije uzimajući u obzir stratešku važnost resursima bogatog arapskog muslimanskog sveta. Saudijci, zabrinuti zbog rastućeg šiitskog uticaja u regionu, usput doživljavajući sebe kao čuvare sunitskog islama, dekadama su radili na tome da se suprotstave i najmanjem mogućem takvom scenariju. Ugnjetavanjem sopstvene šiitske manjine, uz represiju nad šiitskim prodemokratskim pokretima u Bahreinu i Jemenu, jasno je da je Rijad postajao sve agresivniji da bi na kraju odigrao i ključnu ulogu u destabilizacionom talasu, takozvanom Arapskom proleću 2011. Ovaj revolucijski talas pošao je iz Tunisa i Egipta da bi kasnije izazvao kontra revoluciju koju su preuzeli ekstremisti podstaknuti najfundamentalnijem učenjem sunitskog islama - gotovo izjednačenim sa vehabizmom, religijskom verskom doktrinom koja podupire saudijsku državu. Uloga Saudijaca koji pomažu različitim grupama u Siriji, uz porast obezglavljivanja u kraljevini u protekle dve godine, uliva nesigurnost zbog dominacije sunitskog islama kao političke snage. Saudijska Arabija, uprkos flagrantnom kršenju ljudskih prava, i uprkos potpirivanju destabilizacije i dalje uživa podršku zapadnih saveznika. Ona je dugo predstavljala najveće tržište za izvoz oružja sa zapada, a upravo zbog postojećih veza, Saudijci su tehniku govorenja jednog Zapadu, a posve drugog sopstvenom narodu i ostalom muslimanskom svetu doveli skoro do umetničke forme. Međutim, kada su dela u pitanju tu nema sumnje - Saudijska Arabija kreće se kursom sve veće ratobornosti i ekstremizma. Kada je reč u Iranu, u pitanju je zemlja godinama osporavana na Zapadu. Iran je predstavljen kao varvarska država koja predstavlja pretnju po stabilizaciju i bezbednost. Niko ne može da zaboravi izjavu bivšeg američkog predsednika DŽordža Buša koji ju je svrstao kao deo "osovine zla", zajedno sa Irakom i Severnom Korejom. Zakleti neprijatelj Izraela i Saudijske Arabije, Iran je preživljavao pod teškim sankcijama godinama, a tek nedavno je izašao iz hladnog perioda kada je Obamina adminiostracija pokrenula niz diplomatskih pregovora oko okončanja nuklearnog programa Teherana. Obamino otvaranje mirovnog poglavlja nije dočekano sa oduševljenjem u Tel Avivu i Rijadu. Uistinu, Iran je dugo predstavljao stub stabilnosti na Bliskom istoku. Iran nema teritorijalnih ambicija a njegova trpeljivost prema ostalim verama ogleda se u podršci sunitima kao i napaćenim Palestincima. Ovaj region nalazi se u periodu najveće krize koja je pokrenuta onda kada su SAD izvršile invaziju na Irak 2003, a nastavile rušenjem Gadafija u Libiji. Zapad je propustio da adekvatno proceni rizik od terorizma pa je usledio jeziv odgovor 11. septembra. Unišatavnje naselja u cilju da se ona sačuvaju samo je dalo snagu regionalnim saveznicima poput Saudijske Arabije da šire i propagiraju svoje sekte i nekontrolisano varvarstvo. Govorimo o ljudima koje je Oskar Vajld opisao kao one koji "znaju cenu svemu, ali vrednost ničemu". Saudijci guraju region u najopasnija vremena koja je osetio još od perioda hladnog rata. Alber Kami je rekao: "Čovek bez etike je divlja zver puštena u ovom svetu". Ista misao može se primeniti i na pojedine vlade i države. Istupi, Saudijska Arabijo.