Redovno zasedanje Svetog Arhijerejskog Sabora Srpske Pravoslavne Crkve započeto je u Pećkoj Patrijaršiji sabornim služenjem svete arhijerejske Liturgije i prizivom Svetoga Duha, a nastavljeno u Prizrenu činom osvećenja obnovljene prizrenske Bogoslovije. Potom su, u Patrijaršiji srpskoj u Beogradu, pod predsedništvom NJegove Svetosti Patrijarha srpskog g. Irineja održavane redovne saborske sednice. U radu Sabora učestvovali su svi eparhijski arhijereji Srpske Pravoslavne Crkve osim episkopa šabačkog Lavrentija, koji nije došao na Sabor iz opravdanih razloga. Najvažnija tema ovogodišnjeg zasedanja Sabora bila je priprema za učestvovanje Srpske Pravoslavne Crkve na Svetom i Velikom Saboru Pravoslavne Crkve, sazvanom za jun ove godine na ostrvu Kritu. U vezi sa tim predstojećim svepravoslavnim Saborom Sabor arhijerejâ Srpske Pravoslavne Crkve je usvojio tekst koji izražava njegov načelni stav po svim ključnim pitanjima o kojima će se raspravljati i odlučivati na Velikom Saboru. Važna je takođe odluka Sabora da se blagovremeno - a to znači što skorije - otpočne sa pripremama za proslavu 800-godišnjice samostalnosti Srpske Pravoslavne Crkve (1219 - 2019), u saradnji sa organima Srbije i Republike Srpske i sa svim relevantnim naučnim i kulturnim institucijama srpskog naroda, navodi se u saopštenju SPC. Saboru je predstavljen i izveštaj mitropolita crnogorsko-primorskog Amfilohija o uspešnom toku priprema za proslavu 1.000-godišnjice mučeničke smrti svetog Jovana Vladimira, kralja srpskog, koja će se održati u septembru ove godine u Baru i na koju će, pored Patrijarha i episkopa Srpske Pravoslavne Crkve, biti pozvani i poglavari, odnosno visoke delegacije, svih Pravoslavnih Crkava. Ustanovljen je i orden svetoga kralja Jovana Vladimira, koji će se dodeljivati ispovednicima vere i stradalnicima za veru. Na saboru je konstatovano da su odnosi Srpske Pravoslavne Crkve sa sestrinskim Pravoslavnim Crkvama potpuno u duhu sabornosti i jedinstva Crkve, osim jednog tužnog izuzetka - odnosa sa Rumunskom Patrijaršijom. Rumunski episkopi i sveštenici već godinama, nekanonski i nebratoljubivo, vrše upade u područja jurisdikcije Srpske Pravoslavne Crkve u Istočnoj Srbiji, posebno u Timočkoj krajini. Sabor je ponovo pozvao Rumunsku Crkvu da smesta prestane sa ovom crkvorušilačkom praksom, jer će u protivnom, problem će biti iznet pred Sveti i Veliki Sabor Pravoslavne Crkve, a ukoliko i posle Sabora takva antikanonska aktivnost bude nastavljena, Srpska Pravoslavna Crkva će - sa iskrenim bolom, ali Crkve radi - biti primorana da prekine liturgijsko i kanonsko opštenje sa Rumunskom Pravoslavnom Crkvom, navodi se u saopštenju Sabora.
Konstatovano je i da su odnosi sa drugim hrišćanskim Crkvama i zajednicama, kao i sa Jevrejskom zajednicom i Islamskom zajednicom Srbije, tradicionalno dobri i korektni, što se, nažalost, nikako ne može reći za odnose sa ekstremističkim krugovima u Rimokatoličkoj Crkvi u Hrvatskoj i u Bosni i Hercegovini, kao ni za odnose sa takvim krugovima u Islamskoj zajednici Bosne i Hercegovine i u Islamskoj zajednici u Srbiji. Odnos Crkve i države u Srbiji razvija se u znaku dobre volje i saradnje u uslovima odvojenosti Crkve i države, . Naročito je važna podrška Uprave za saradnju sa Crkvama i verskim zajednicama pri Ministarstvu pravde kako Srpskoj Pravoslavnoj Crkvi tako i svim ostalim tradicionalnim Crkvama i verskim zajednicama. Sabor očekuje da ovom telu bude vraćen status Ministarstva verâ. Konstatovano je da verska služba u Vojsci Srbije, kao i u oružanim snagama Bosne i Hercegovine, ide uzlaznom linijom. Ipak, Sabor navodi da ima i problema i nerešenih pitanja i da, stoga, očekuje da proces restitucije nepravedno oduzete crkvene imovine u Srbiji bude ubrzan i u potpunosti okončan. Sabor je ponovo apelovao na nadležne organe države Srbije da Crkvi budu vraćene matične knjige, oduzete još 1946. godine, navodno radi prepisivanja. Isto tako, Sabor, po ko zna koji put, ponavlja svoj stav da posmrtni ostaci srpskog i svetskog velikana, Nikole Tesle, ne zaslužuju da budu muzejski eksponat nego da budu dostojno sahranjeni na odgovarajućem mestu pored hrama Svetog Save na Vračaru, kao što su i Vuk i Dositej sahranjeni pred Sabornom crkvom u Beogradu. Saborski Oci su konstatovali da je položaj Srpske Pravoslavne Crkve u južnoj srpskoj pokrajini i dalje izuzetno težak iako ima znakova nade i povodâ za optimizam, kao što su nesmetani rad Bogoslovije u Prizrenu i priznavanje imovinskih prava manastiru Visokim Dečanima. Stanje u regionu je, nažalost, jednako obremenjeno poteškoćama i stradanjima: u Hrvatskoj ustašoidni šovinisti harangiraju protiv Srpske Pravoslavne Crkve i srpskog naroda; u bosansko-hercegovačkoj Federaciji na delu je stalni pritisak, sve do otvorene diskriminacije; u Crnoj Gori se sprema zakon koji ne samo da ne priznaje Crkvi status i identitet nego joj preti otvorenim progonom, a njena vlast Srpsku Pravoslavnu Crkvu proglašava za državnog neprijatelja broj jedan, valjda u duhu svog „demokratskog i evroatlantskog opredeljenja“; u Republici Makedoniji još traju montirani procesi protiv arhiepiskopa Jovana i Ohridske Arhiepiskopije. Sabor je, naravno, izrazio solidarnost i sa svim pravoslavnim i inoslavnim hrišćanima, kao i muslimanima, koji pate i ginu na Bliskom i Srednjem Istoku. Isto tako, Sabor molitveno želi što skoriji prekid besmislenog sukoba među jednovernom i jednokrvnom braćom u Ukrajini. Održana je zajednička sednica Svetog Arhijerejskog Sabora i Centralnog tela za izgradnju Spomen-hrama Svetog Save na Vračaru i prihvaćen je izveštaj o dosadašnjim radovima na unutrašnjem uređenju Hrama. Saslušani su i primljeni izveštaji Svetog Sinoda, Patrijaršijskog upravnog odbora, Velikog crkvenog suda, dobrotvorne fondacije „Čovekoljublje“, pokloničke agencije „Dobročinstvo“ i ostalih centralnih crkvenih tela i ustanova, kao i izveštaji gospode episkopâ, o radu u proteklom izveštajnom periodu. Delokrug rada Odbora za Jasenovac je proširen: on će se ubuduće baviti svim žrtvama i stradanjima Srpske Crkve i srpskog naroda u Drugom svetskom ratu. Na osnovu izveštajâ iz gotovo svih eparhija, sa žaljenjem je ustanovljeno da „bela kuga“, kao greh i kao nacionalno samoubistvo na odloženi rok, sve više hara u srpskom narodu. Sabor stoga poziva svoj verni narod na pokajanje i otrežnjenje. Sa žaljenjem je primljen detaljni izveštaj o požaru u srpskoj crkvi Svetog Save u centru NJujorka. Milivoje Novaković, odnosno raščinjeni jeromonah Maksim, lažni artemijevski „horepiskop novobrdski i panonski“, isključen je iz crkvene zajednice. Za episkopa upražnjene Eparhije kanadske izabran je dosadašnji episkop istočnoamerički Mitrofan, za episkopa istočnoameričkog dosadašnji episkop australijsko-novozelandski Irinej, a za episkopa australijsko-novozelandskoga protosinđel Siluan (Mrakić), sabrat manastira Pustinje u Eparhiji valjevskoj. Za vikarnog episkopa u Eparhiji crnogorsko-primorskoj, sa titulom „episkop dioklijski“, izabran je arhimandrit Kirilo (Bojović), trenutno angažovan u Eparhiji buenosaireskoj i južnocentralnoameričkoj. Dosadašnji episkop niški Jovan je po molbi razrešen dužnosti eparhijskog arhijereja. Za administratora Eparhije niške izabran je episkop raško-prizrenski Teodosije, dok administrator Eparhije dabrobosanske i dalje ostaje episkop zahumsko-hercegovački Grigorije, a administrator Eparhije mileševske episkop budimljansko-nikšićki Joanikije. Članovi Svetog Sinoda u novom sazivu jesu episkopi bački Irinej, žički Justin, dalmatinski Fotije i raško-prizrenski Teodosije, a članovi zamenici mitropolit crnogorsko-primorski Amfilohije i episkop šabački Lavrentije. Kao i svake prethodne godine, Sabor je razmatrao pitanja crkvene prosvete, kao i unutrašnje i spoljašnje misije Crkve uopšte. Protojerej Gojko Perović, dosadašnji vršilac dužnosti rektora Bogoslovije svetog Petra Cetinjskog na Cetinju, izabran je za rektora iste Bogoslovije. Biblioteci Srpske Patrijaršije u Beogradu priznat je status matične biblioteke na celokupnom području Srpske Pravoslavne Crkve. Sa žaljenjem je konstatovano da još, tu i tamo, ima škola u kojima se nezakonito diskriminiše verska nastava, iako je opšta slika iz ove oblasti veoma povoljna. Izvor: Pravda
