Pravda

Vidovdan je nepokretni verski praznik koga praznuju Srpska pravoslavna crkva (15. juna po julijanskom kalendaru, 28. jun po gregorijanskom) i Bugarska pravoslavna crkva i jedan je od najvećih srpskih praznika. Kod Srba je poznat pod nazivom Vidovdan, a kod Bugara Vidovden ili Vidov den.

Centralna manifestacija obeležavanja Vidovdana na Kosovu i Metohiji biće i ove godine održana na Gazimestanu u blizini spomenika srpskim junacima iz Kosovske bitke.

Značaj Vidovdana za srpski narod proističe iz istorijskih događaja koji su vezani za taj datum. Od svih je najznačajniji Kosovski boj, pogibija kneza Lazara (1371-1389) i tzv. propast Srpskog carstva, pa se tog dana, pored svetog Amosa, od početka 20. veka slavi i crkveni praznik Svetog velikomučenika kneza Lazara i svetih srpskih mučenika.

O poreklu narodnog naziva za ovaj praznik postoji više verzija, ali nijedna nije dokazana odnosno potvrđena. Po jednoj je ovaj praznik nastavak slavljenja slovenskog paganskog božanstva Svetovida, koji je bio bog obilja i rata i koji je možda bio srpski vrhovni bog.

Po drugoj interpretaciji su poštovanje svetog Vida doneli sa sobom nemački katolički rudari Sasi, a njihov svetac je prilagođen lokalnom stanovništvu. To tumačenje se može lako pobiti kada se uzme u obzir da je ovaj praznik poznat i kod Bugara iako Bugarska nikada nije bila pod uticajem Rimokatoličke crkve, takođe ne treba sv. Vida isključivo dovoditi u vezu sa rimokatoličanstvom, jer je on ranohrišćanski svetac, koji se poštovao još pre podele hrišćana na pravoslavce i katolike.

Međutim treba imati u vidu da su u Polablju gde je takođe poštovan Svetovid, njegova svetilišta mahom zamenjena crkvama posvećenim svetom Vitu, što upućuje na zaključak da je kult poštovanja staroslovenskog paganskog božanstva Svetovida zamenjen kultom sv. Vitusa.

Kod Srba i Bugara koji iako priznaju sv. Vida, kao ranohrišćanskog sveca, ovaj dan se poštuje više kao narodni praznik Vidovdan.

Ovo su neki od važnijih događaja koji su se desili na Vidovdan:

Kosovski boj

Treba svakako početi od1389. godine, tj. od bitke na Kosovu,  gde se dogodio sukob srpske vojske pod vođstvom kneza Lazara i turske vojske pod vođstvom sultana Murata. Ovaj boj podrazumeva žrtvovanje za više vrednosti i opredeljenje za duhovno naspram materijalnog. Odricanje kneza Lazara  od ovozemljske slave postalo je osnova srpskog nacionalnog etosa.

Kult ovog praznika dodatno se učvrstio za vreme romantizma, jer je buđenje nacija bilo neminovna činjenica ovog pokreta.  

Sarajevski atentat

Takođe na Vidovdan, ali 1914. godine, desio se atentat na nadvojvodu Franca Ferdinanda i njegovu suprugu u Sarajevu od strane Gavrila Principa, što je pokrenulo Prvi svetski rat.

Versajski sporazum

Na Vidovdan 1919. potpisan je Versajski sporazum sa Nemačkom, čime je završen Prvi svetski rat. Nemačka je u skladu sa ovim ugovorom morala priznati da je isklučivi krivac za Prvi svetski rat.

Vidovdanski ustav

Davne 1921. godine srpski kralj Aleksandar Karađorđević doneo Vidovdanski ustav, Ustav Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca. Ovaj ustav važio je do 6. januara 1929. godine. Usvajanje ovog ustava donelo je velike političke sukobe u tadašnjoj SHS.

Miloševićev govor i odlazak

Na Vidovdan1989. godine obeleženo je 600 godina Kosovske bitke, Miloševićevim govorom na Gazimestanu, a 2001. Slobodan Milošević je izručen tribunalu u Hagu.  Izvor: Informer