Piše: Miša Vacić, predsednik Srpske desnice
Preokret na ratnoj pozornici Evrope predstavljali su veliki uspesi Crvene armije kod Staljingrada i Kurska 1943.godine, kao i uništenje nemačke vojske u Severnoj Africi, ali i slom Italije tokom iste ove ratne godine.
Ovi događaji stavili su važnost balkanskog ratišta na visoko mesto prioriteta važnih vojno-političkih centara političkog i vojnog odlučivanja, kako Saveznika, tako i Nemaca.
U Beogradu je bila smeštena nemačka Komanda za jugoistok pod komandom generala Gustava Felbera. Brz prodor Crvene armije kroz Bugarsku i Rumuniju pretio je da odseče nemačku grupu armija „E“ u Grčkoj koja se povlačila ka severu, a dejstva jedinica NOVJ sa juga i jugozapada otežavali su situaciju Drugoj oklopnoj armiji stacioniranoj u Jugoslaviji. Prema Hitlerovom naređenju od 3.oktobra 1944.godine dostavljenoj beogradskoj komandi, grupa armija „E“ i delovi Druge oklopne armije trebalo je da zaposednu liniju Skadar-Skoplje-Đerdapska klisura (tzv.Plava linija).
Ovo je bilo nemoguće učiniti zbog združenog i ubrzanog delovanja jedinica Trećeg ukrajinskog fronta pod komandom maršala Tolbuhina i Prve armijske grupe NOVJ pod komandom generala Peke Dapčevića. Cilj ruskih i jugoslovenskih snaga bio je Beograd i proterivanje i uništenje svih nemačkih jedinica na ovom prostoru.
Borbe za oslobođenje Beograda otpočele su 12.oktobra. Jedinice Crvene armije koje su učestvovale u borbama za Beograd bile su: 4.gardijski mehanizovani korpus pod komandom generala Ždanova, 5.samostalna gardijska motorizovana brigada,73.streljačka divizija i 236.streljačka divizija. Ove jedinice brojale su oko 17.000 vojnika,160 tenkova i oko 370 topova i minobacača.
Prvu armijsku grupu NOVJ, pod komandom generala Peke Dapčevića, činile su: 1.proleterska divizija, 5.krajiška divizija, 6.lička proleterska divizija „NikolaTesla“, 11.krajiška udarna divizija, 21.srpska udarna divizija, 16.vojvođanska udarna divizija, 36.vojvođanska udarna divizija i 28.slavonska udarna divizija. Ove jedinice brojale su oko 32.000 vojnika,a uz priliv dobrovoljaca dostigle su brojnost od 40.000 vojnika do 14.oktobra 1944.godine. Ovim jedinicama sadejstvovala je i 23.srpska divizija.
Neprijatelj je branio Beograd podeljen u dve grupacije: grupa „Šnekenburger“ sastavljena od 20.000 vojnika,40 tenkova i 170 topova i grupa „Štetner“ sastavljena od 20.000 vojnika,35 tenkova i 150 topova.
Borbe na prilazima Beogradu bile su krvave, a kada su započele ulične bitke-borilo se za svaku kuću, podrum, tavan i kvart. Gubici su bili ogromni na obe strane. Nakon velikih okršaja pod Avalom, na Autokomandi, Slaviji, na Terazijama i na savskoj obali, neprijatelj je konačno napustio Beograd i sloboda je došla.
Sloboda o kojoj su mnogi sanjali stigla je uz ogromne ljudske žrtve i materijalna razaranja. Za slobodu Beograda, naše dične prestonice živote je dalo 3.000 jugoslovenskih ratnika, kao i 960 vojnika Crvene armije. Većina poginulih heroja sahranjena je na groblju oslobodilaca Beograda, gde im se svake godine odaje zaslužena počast na Dan oslobođenja.
Gubici neprijatelja bili su daleko veći i stigla ih je zaslužena pravda za sva ona zlodela koja su počinili tokom okupacije Beograda, Srbije i Jugoslavije. Dokumenti pokazuju da je tokom beogradske operacije poginulo oko 17.000 Nemaca,a da je oko 9.000 zarobljeno.
Današnje generacije moraju dobro pamtiti junake koji su svoje živote ugradili u našu slobodu i nezavisnost. Nepotrebne ideološke podele u našem društvu moraju ostati po strani pred veličanstvenim događajima koji su omogućili razvoj čitavih generacija nakon 2.svetskog rata. Sloboda naše prestonice krvavo plaćena oktobarskih dana 1944.godine jednaka je herojskoj žrtvi beogradskih branilaca iz 1915.godine i oslobodilaca iz 1918.godine, na kraju 1.svetskog rata. Neprijatelj je bio isti!
Naš glavni grad, najvažnije je shvatiti, preotimali su naši preci svojom krvlju, uvek od stranog agresora i vraćali ga uvek narodu kome Beograd odvajkada pripada.Ostanimo čistog obraza pred onima koji svedoče svojom mučeničkom, mladalačkom žrtvom o slavnom vremenu oslobođenja od nacizma, najveće pošasti 20.stoleća. Bar mi u Beogradu to moramo i možemo da istaknemo,sa ponosom.
Živeo Beograd, živela Srbija!
Šta kaže Miša Vacić o srpsko ruskoj vojnoj saradnji kroz istoriju saznajte OVDE.
Izvor: Afera
