Otvoreno pismo studenata na koje se odnosi ova odluka i pravnu analizu situacije prenosimo u celosti:

Zakon o Univerzitetu

(stari zakon; prestao je da važi, ali ne i njime stečeno pravo)

Član 45

Student ima pravo da završi studije po započetom nastavnom planu i programu. Student koji posle ponovljene godine studija ne ispuni uslov za upis u narednu godinu može nastaviti studije po novom nastavnom planu i programu.

Ustav Republike Srbije
Ograničenja ljudskih i manjinskih prava

Član 20

LJudska i manjinska prava zajemčena Ustavom mogu zakonom biti ograničena ako ograničenje dopušta Ustav, u svrhe radi kojih ga Ustav dopušta, u obimu neophodnom da se ustavna svrha ograničenja zadovolji u demokratskom društvu i bez zadiranja u suštinu zajemčenog prava.
Dostignuti nivo ljudskih i manjinskih prava ne može se smanjivati.
Pri ograničavanju ljudskih i manjinskih prava, svi državni organi, a naročito sudovi, dužni su da vode računa o suštini prava koje se ograničava, važnosti svrhe ograničenja, prirodi i obimu ograničenja,odnosu ograničenja sa svrhom ograničenja i o tome da li postoji način da se svrha ograničenja postigne manjim ograničenjem prava.

Zabrana povratnog dejstva zakona i drugih opštih akata

Član 197

Zakoni i svi drugi opšti akti ne mogu imati povratno dejstvo.
Izuzetno, samo pojedine odredbe zakona mogu imati povratno dejstvo, ako to nalaže opšti interes utvrđen pri donošenju zakona.
Odredba krivičnog zakona može imati povratno dejstvo samo ako je blaža za učinioca krivičnog dela.

Zakon o visokom obrazovanju
Ukidanje studijskog programa

Član 42

Odluku o ukidanju studijskog programa donosi stručni organ samostalne visokoškolske ustanove u skladu sa opštim aktom.

U slučaju da visokoškolska ustanova ne podnese zahtev za redovnu akreditaciju studijskog programa u roku iz člana 23. stav 7. ovog zakona, dužna je da donese odluku o ukidanju tog studijskog programa, u roku od 30 dana od dana isteka akreditacije tog studijskog programa.

U slučaju ukidanja studijskog programa, visokoškolska ustanova je dužna da zatečenim studentima omogući završetak studija po započetom studijskom programu i pravilima studija u skladu sa ovim zakonom.

Visokoškolska ustanova može utvrditi uslove za prelazak studenata iz stava 3. ovog člana na drugi studijski program.

Visokoškolska ustanova Ministarstvu dostavlja odluku o ukidanju studijskog programa, radi unošenja promena u registar akreditovanih visokoškolskih ustanova i u registar akreditovanih studijskih programa, u roku od 30 dana od dana donošenja odluke.
Ministarstvo donosi rešenje o izmeni dozvole za rad u roku od 30 dana od dostavljanja odluke iz stava 5. ovog člana.

Studenti

Član 148

Studenti upisani na studije do stupanja na snagu ovog zakona u skladu s odredbama čl. 82-88. Zakona o visokom obrazovanju ("Službeni glasnik RS", br. 76/05, 100/07 - autentično tumačenje, 97/08, 44/10, 93/12, 89/13, 99/14, 45/15 - autentično tumačenje, 68/15 i 87/16) mogu završiti studije po započetom studijskom programu, uslovima i pravilima studija, najkasnije do isteka roka koji se određuje u dvostrukom broju školskih godina potrebnih za realizaciju studijskog programa, računato od dana početka studiranja tog studijskog programa.

Studenti upisani na osnovne studije i na studije na višim školama do 10. septembra 2005. godine mogu završiti te studije po započetom nastavnom planu i programu, uslovima i pravilima studija, najkasnije do kraja školske 2018/2019. godine, a studenti upisani na integrisane studije iz polja medicinskih nauka, do kraja školske 2019/2020. godine.

Studenti upisani na magistarske studije do 10. septembra 2005. godine mogu završiti te studije po započetom planu i programu, uslovima i pravilima studija, najkasnije do kraja školske 2018/2019. godine.
Kandidati koji su prijavili doktorsku disertaciju do 10. septembra 2005. godine, odnosno studenti koji su upisali doktorske studije po propisima koji su važili do tog datuma, mogu da steknu naučni naziv doktora nauka, odnosno da završe doktorske studije po započetom planu i programu, uslovima i pravilima studija, najkasnije do kraja školske 2018/2019. godine.

Studenti iz stava 1. ovog člana imaju pravoda nastave započete studije u skladu sa odredbama ovog zakona, na
način i po postupku utvrđenim opštim aktom visokoškolske ustanove.
Član 20 Ustava Republike Srbije jemči da se dostignuti nivo prava ne može smanjivati. Studenti sa starog plana i programa su pravo da studije i završe po započetom programu stekli Zakonom o univerzitetu (koji je prestao je da važi, ali ne i stečeno pravo jer je isto zagarantovano Ustavom, a Ustav je na snazi, tako da nijedan zakon ne može biti iznad Ustava ili po pravnoj snazi jači od Ustava).

S tim u vidu, a shodno članu 197 Ustava i zabrani povratnog dejstva (retroaktivnosti), to pravo im ne sme biti oduzeto. U ovome leži neustavnost Zakona o visokom obrazovanju.

Kod pozivanja na opšti interes, bitno je znati da se on sprovodi na poseban način (što nije primenjeno i uopšte primenjivo na ovu grupaciju studenata), a to može biti učinjeno samo u slučaju kad se time pravdaju data viša ili bar jednaka prava, te nipošto oduzima ili umanjuje obim već stečenih! Sprečavanje da studenti svoje studije završe po započetom planu i programu je, upravo, nedozvoljeno oduzimanje prava.

S druge strane, član 197 stav 2 Ustava RS ne dozvoljava povratno dejstvo celog zakona, već samo pojedinih odredaba. Zakon o visokom obrazovanju nije prepoznao studente po starom nastavnom planu i programu, oni su „nevidljivi“ u aspektima visokog obrazovanja ove zemlje, te je isti neprimenjiv na njih.Pošto ih nije obuhvatio u sistem visokog obrazovanja, nije im omogućio tj. dao nikakva prava pa im ne može ni oduzeti ono što im nije niti dao. Na ove studente je ostao da se primenjuje Zakon o univerzitetu (čl.45 stav 1), jer im je to omogućio i dozvolio Ustav RS.

Sav apsurd i kontradiktornost Zakona o visokom obrazovanju se ogleda i u njegovim članovima 42 i 148. Iako je u istom tom zakonu predmetnim studentima članom 148 utvrđen prekluzivan rok, taj član je u koliziji s prethodnim članom 42, kojim je visokoškolska ustanova obavezana (''dužna je'') da zatečenim studentima omogući završetak studija po započetom studijskom programu.
Dakle, čak i nakon ukidanja studijskog programa, pa (posredno) i usled ''nepostojanja tehničkih mogućnosti'', Zakon o visokom obrazovanju svejedno iziskuje da se studentima omogući okončanje po započetom modelu.

Zakon (i prethodno važeći, kao i sadašnji) ne mari za nepostojanje tehničkih mogućnosti i mora se poštovati, jer ne prepoznaje nijedan drugi razlog za prebacivanje studenata sa jednog na drugi studijski program, osim kod ukidanja studijskog programa u celosti, ali nikako imperativno, već uz mogućnost izbora, koja je samo i jedino dopuštena studentima, nipošto visokoškolskim ustanovama.
O prisili i represiji tek nema govora, kao što neobavešteni i pravnim znanjem nepotkrepljeni predstavnici visokoškolskih ustanova, koje resorni ministar uvažava i podržava, javno manifestuju u medijima kad god im se ukaže prilika, na koji način izazivaju uznemirenje javnosti, posebno studenata koji su potpisali ili podržavaju (a iz straha ne potpisuju) peticiju, njihovih roditelja, članova porodica,rođaka i prijatelja.

Pravna zastupnica je još 2014. godine izučila sve relevantne akte, potom i ''sažvakala'' sve neophodne izmene istih, što je sročila u dvadeset stranica tadašnje peticije. Na taj način, i da se taj primer sledio, su pravne nepravilnosti vrlo lako mogle biti otklonjene – trebalo je samo usvojiti razrađene predloge ili, pak, deo istih i još onomad se moralo krenuti s izradom modela za razrešenje, što bi rezultovalo zadovoljstvom svih.

Problem perzistira, evidentno je, usled manjka sistemske rešenosti da do tog razrešenja uopšte i dođe i, vrlo verovatno (iz dosadašnjeg iskustva), iz tragičnog razloga što višegodišnja ukazivanja na nepravilnosti i tendencije da se problem otkloni mirno, stručno i bez svestranih posledica – niko nije niti pročitao, kamoli shvatio.

Studentima koji studiraju po starom planu i programu ne treba ''dati još jednu šansu''.
Već se svi mi, pojedinci i institucije, moramo potruditi da očuvamo i tračak ideala zakonitosti i pravnog poretka. 

Da li Srbija može u Putinovu uniju saznajte OVDE.

Izvor: Pravda