U avgustu 1969. održana je Prva, a u aprilu 1970. godine Druga sednica Odbora za podizanje mauzoleja na Lovćenu (obema je predsedavao Veljko Milatović). Krajnji zaključak oba zasedanja? Ide se definitivno na uklanjanje NJegoševe kapelice, odnosno na njeno izmeštanje na neku drugu, alternativnu lokaciju (spominjala su se Ivanova korita).
U proleće 1970. cijela je ova „sapunica“ došla i do suda. Mitropolija je Ustavnom sudu Jugoslavije predala tužbu protiv Republike Crne Gore, tražeći da donese privremenu meru odluku o zabrani rušenja kapele. Paradoks ove situacije je u tome što je na čelu Ustavnog suda Jugoslavije u to vreme bio nekadašnji predsednik crnogorske vlade Blažo Jovanović, isti onaj čovek koji je od Ivana Meštrovića naručio – onda, početkom 1950-ih – mauzolej na Lovćenu. Ustavni sud se 8. jula 1970. godine proglasio nenadležnim za to pitanje.
U maju 1970. sklapa se specifično političko-kulturno savezništvo Crne Gore i Hrvatske protiv Srbije.
Početkom maja te godine, predsednik hrvatske vlade Dragutin Haramija, jedan od najistaknutijih protagonista „Hrvatskog proleća“, primio je, u svom uredu, predstavnike Odbora za izgradnju NJegoševog mauzoleja na Lovćenu – Veljka Milatovića, Vanju Radauša, Grgu Gamulina i Dušana Vukotića – koji su, u ime Odbora, zamolili novčanu pomoć Izvršnog vijeća Sabora SRH.
A drugi čin (i logičan nastavak) takve saradnje i savezništva na relaciji Crna Gora – Hrvatska, dogodio se 14. maja 1971, kada je delegacija Grada Cetinja posetila centralu Matice hrvatske u Zagrebu, i ovaj put, bar jednim delom, sa svrhom prikupljanja sredstava za finansiranje projekta na Lovćenu.
Cetinjane su ljubazno ugostili vodeći zvaničnici Matice hrvatske: LJudevit Jonke, Miroslav Brandt, Zvonimir Komarica i Tvrtko Šercar (inače protagonisti priče oko Deklaracije o nazivu i položaju hrvatskog književnog jezika iz 1967).
Poseban kontakt sa Cetinjanima uspostavio je Upravni odbor Matice hrvatske Drniš (dakle, podružnice MH iz zavičaja Ivana Meštrovića), koji je osnovao Odbor za prikupljanje pomoći za podizanje NJegoševog mauzoleja na Lovćenu. Drnišani su to ovako obrazložili: „Naša dužnost je da finansijski pomognemo izgradnju ovog spomenika, koji simbolizira stogodišnju borbu crnogorskog naroda za slobodu, kao i saradnju između dvaju naših naroda…“
O svesrpskom događaju u Sremskim Karlovcima pročitajte OVDE.
Izvor: Sedmica
