Piše: Sreten Egerić, pukovnik Vojske Srbije u penziji

Nakon gotovo jedanaest meseci od početka Specijalne vojne operacije Vojske RF u Novorusijskoj oblasti ukrajinskog postsovjetskog prostora, pojavili su se „dušebrižnici“, posebno sa „Kolektivnog Zapada“, zaintersovani za „prekid sukoba i uspostavljanje primirja“. Zvaničnici (državna rukovodstva–predsednici ili premijeri) više država „Kolektivnog Zapada“ su izrazili svoju spremnost da budu posrednici u dijalogu Ruske Federacije i ukrajinskog postsovjetskog prostora, ali su od početka Specijalne vojne operacije Vojske RF, na vrlo jasan i nedvosmislen način pružali političku, versku, ekonomsku, obaveštajno‒informacionu i nadasve vojno–tehničku podršku režimu u Kijevu (papa Francisko 1 poglavar Rimo‒katoličke crkve, predsednik Francuske Republike, premijerka Italijanske Republike), a sve radi sticanja jeftinih političkih poena, čime su još više narušile svoj ugled, autoritet i pouzdanost.

Italijanska Republika, bez obzira na promenu režima vlasti („nova“ premijerka Đorđa Meloni 2 ), svesno, sa jasnom namerom, snabdeva ukrajinske ZSU najsavremenijim „teškim naoružanjem“ (artiljerijskim i raketnim sistemima, municijom), a nekoliko godina pre početka Specijalne vojne operacije i ubojnim sredsvima i tehnologijom za proizvodnju „oružja sirotinjske odmazde“‒protivpešadijskim minama, usled čega je došlo do pogibije velikog broja civila na obe strane. Prethodnih dana, iako se Italijanska Republika ponudila kao potencijalni posrednik u razgovorima u cilju prekida „sukoba između Moskve i Kijeva“, Ministarstvo spoljnih poslova Rusije, je preko svog zvaničnog portparola poručilo „zvaničnim Rimu“, da je „ta zemlja od samog početka konflikta zauzela jasan i nedvosmislen stav, opredelivši se za potpunu podršku“ vršiocu dužnosti predsednika ukrajinskog postsovjetskog prostora Volodimiru Zelenskom, u šta posebno spada isporuka protivpešadijskih mina.

U ovom tekstu, sagledaćemo pitanje o pojmu, nameni, primeni i naravo posledicama primene, kao i finasijskom utrošku (koji je najbitniji činilac „Zapadnog sveta“) ubojnih sredstava „oružja sirotinjske odmazde“‒protivpešadijskih mina isporučenih iz Italije.

Nastanak i primena protivpešadijskih mina

Iako se protivpešadijska mina (PP mina), kao pojam i oružje, zvanično primenjuje od polovine devetnaestog veka, svoju masovnu i „savremenu“ upotrebu su „doživele“ tokom Finsko–ruskog rata 1939‒te i 1940‒te godine, da bi vrhunac upotrebe PP mina dostigao polovinom 1943‒će godine u toku Kurske bitke, kada su snage Crvene armije masovnom upotrebom, pri izradi pojedinačih i mešovotih minsko–eksplozivnih prepreka 3 , uspešno

Godinama „nije video“ stradanje ruskog civilnog stanovništva–posebno dece, na postosvjetskom ukrajinskom prostoru, do naglog „progledanja“ i prijema „prve dame ukrajinskog naroda“ i supruga komandana nacističkog „Azova“, nakon nacističke katastrofe kod Mariopolja.
2 Sledbenica (gde se nažalost deo stanovništva Srbije ponado u promenu politike, zaboravljajući da je
politika Rima i Vatikana nepromenljiva u odnosu prema pravoslavnim zemljama, bez obzira koja opcija bila na vlasti u Republici Italiji) ideologije Benita Musolinija, koji je od socijalističkih ideja početkom dvadesetog veka naglo „skliznuo“ do ideja fašizma, koji je od nacističkog saveznika, preko tajnih pregovora sa anglosaskonskim saveznicima o „spasu Italije“, do ponovnog potčinjavanja Hitlerovim fašistima, skončao obešen naglavačke na pijaci u Milanu‒ko još može da veruje ovakvim „posrednicima“), ponudila da bude „garant mira“. sprečavale, zaustavljale i kanalisale prodor (usmeravale na efikasno dejstvo svojih oružja i oruđa) koalicionih nacističko‒fašističkih snaga, radi onesposobljavanja i uništavanja njihove žive sile, borbenih i neborbenih vozila i sredstava.

Vrhunac masovne, ali i neselektivne, upotrebe klasičnih i kasetnih portivpešadijskih mina, dostignut je na prostoru Indokine (Vijetnam, Laos, Kambodža) i u Avganistanu od strane SAD. Masovnu upotrebu kasetnih portivpešadijskih mina izvršile su i snage SSSR tokom rata u Avganistanu od 1979. do 1989. godine. Savremeni pogledi na ulogu protivpešadijskih mina utiču na primenu u taktičkim postupcima, prvenstveno u povećanju manevarske sposobnosti sopstvenih i ograničavanju manevarske sposobnosti neprijateljskih snaga. Naravno, pri upotrebi svih vrsta i modela protivpešadijskih mina ni jedna od zaraćenih strana u svim sukobima u svetu do sada nije sagledavala izazivanje žrtava i patnje civilnog stanovništva.

Pojam protivpešadijskih mina

U skladu sa normativnim dokumentima 4 bivše JNA, pod pojmom mina podrazumevamo (mine i upaljači izrađuje se kao standardizovano sredstvo, ali mogu i da se improvizuju 5 ) ubojno, razarajuće sredstvo, koje se sastoji od određene količine eksploziva (sa ili bez omotača‒košuljice) i upaljača, i namenjena je da svojim ubojnim dejstvom, pod određenim uticajem (spoljnom silom–iniciranjem–potisak, udar, trenje, zatvarnje električnog kola, hemijskom reakcijom, kombinacijom navedenih načina) izvrši uništenje‒rušenje ili onesposobljavanje, delimično ili potpuno, žive sile, borbenih sredstava (vozila, vazduhoplova, plovila, tehničkih sredstava) i objekata neprijatelja. Mina se sastoji od određene količine eksploziva, tela mine (nije obavezno) i upaljača. Eksploziv je hemijsko jedinjenje, koje svojom detonacijom (brzinom „sagorevanja“, razvijanjem visoke temperature i visokog pritiska) koji direktno razara, uništava ili onesposobljava, živu silu, borbena sredstava (vozilo, vazduhoplov, plovilo, tehničko sredstvo) i objekate neprijatelja ili daje početnu brzinu delovima tela mine ili „submunicije“ radi postizanja istog cilja.

Upaljač je mehaničko–hemijsko–elektronsko sredstvo, koje svojim impulsom detonira („sagoreva“) sredstvo koje je namenjeno za iniciranje („paljenje“) eksplozivnog punjenja. Telo mine zavisno od vrste mine, njihove konstrukcije, i načina aktiviranja–mine dejstvuje na živu silu, borbeni sistem (vozilo, vazduhoplov, plovilo, tehničko sredstvo) i objekat posredno i neposredno. Telo mine može biti izrađeno (nije obavezno da mina ima „telo“– u ili uz eksploziv se mogu postavljati materijali za armiranje i delovi „submunicije“ ) od različitih vrsta.

Minsko‒eksplozivne prepreke su prepreke izrađene u prostoru i na objektima, od stanardnih–formacijskih mina i drugih vrsta eksplozivnih sredstava, čijim se dejstvom uništava i onesposobljava ljudstvo, vozila, tehnička sredstava neprijatelja, ograničava, zaustavlja i usmerava njihovo kretanje, a postavljaju se u okviru prepreka pod vojnom terminologijom‒nazivom „Minska polja“, „Grupe mina“, „Pojedinačne mine–Mine iznenađenja“ ili „Fugase“.

„Uputstvo o izradi i savlađivanju minsko‒eksplozivnih prepreka“, DSNO, Generalštab JNA, Uprava inžinjerije, izdanje od 1. septembra 1968. godine, i „Pravilo o protivpešadijskim i protivtenkovskim minama“, DSNO, Generalštab JNA, Uprava inžinjerije, izdanje od 1. decembra 1970. godine, dostupno na internet stranici Pravila JNA, pristupljeno 11.08.2022. godine.
Posebno u toku odbrambenih ratova na prostoru Vijetnama, Laosa, Kambodže, Avganistana, Libije, Libana, Iraka, Sirije…(„Kolektivni zapad“, pripadnike pokreta otpora koji im se suprostavljaju naziva teroristima, a one koje podržava i naoružava, pri istim postupcima, „borcima za slobodu, demokratiju, ljudska prava, borcima protiv tiranije“). „Submuniciju“ mogu da predstavljaju delovi metalnih proizvoda (serijski proizvedeni sa minom–kuglice, valjkasti oblici, strelice ili fragmentaciona parčad tela ili improvizovani‒matice, šrafovi, ekseri, materijala–zavisno od namene mine, od metala, ali se najčešće izrađuje, od biljnih delova, plastičnih materijala, polimera, silikona, tkanih materijala–bez upotrebe metalnih veza (čime se stvara antimagnetna mina, nemože se otkrivati klasičnim minoistraživačima koji reaguju na prisustvo čak ni minimalne količine metala) i objedinjava sve delove mine u jednu celinu.

Protivpešadijska mina

Protivpešadijske mine su namenjene prvenstveno za uništavanje i onesposobljavanje žive sile neprijatelja koja se kreće peške (pešadije), a pojedine mine, u zavisnosti od konstrukcije i mase eksplozivnog punjenja i za ošetećenje ili uništenje vozila–tehničkih sredstava. Na živu silu i tehnička sredstva neprijatelja mine dejstvuju neposredno, dejstvom eksploziva (razarjuće dejstvo‒uništavanjem delova tela živesile ili delova tejničkih sredstava, „udarnim talasom“‒UT–visokim pritiskom–„blast povrede“ i visokom temperaturom‒opekotine)‒protivpešadijske nagazne mine, a posredno, delovima parčadi tela ili „submunicije“ (rasprskavajuće mine, razaraju tkivo žive sile 7 ili delove materijalno‒tehničkih sredstava)–protipšeadijske nagazne mine, protivpešadijske potezne mine i protiv pešadijske dirigovane mine.

Karateristike protivpešadijskih mina

Zahtevi koje korisnik postavlja pred proizvođača protipešadijske mine moraju da zadovlje određene karakteristike (karakteristike će biti naveden, ali neće biti posebno obrađene u ovom članku):

– ubojno dejstvo,
– osetljivost (aktiviranje upaljača po pojavi i iniciranju mine od cilja koji
se napada),
– jednostavnost i brzina postavljanja (pripreme za dejstvo),
– pouzdanost („efikasnost reakcije“ na dektovani cilj),
– otpornost na protivmere (otpornost na neutarlisanje i
uklanjanje–razminiranje),
– mogućnost maskiranja (otežano ili onemogućeno uočavanje i detektovanje),
– jednostavna logistička podrška (transport i manipulacija),
– jednostavno skladištenje (u različitim vremenski i prostornim uslovima za
duži vremenski period),
– niska cena proizvoda (projektovanja, proizvodnje, skladištenja i transporta),

armatura, delovi mašinske proizvodnje, metalni otpad, povezani topljenim staklom i plastikom koristile su ih hrvatske, muslimanske i šiptarske pobunjeničke i terorističke snage protiv JNA i civilnog stanovništva na području prethodne SFRJ), delovi kamena ili šljunka (betonski odlici tela mine), kao i delovi formacijskih projektila artiljerijskih, raketnih ili minobacačkih oruđa.
„Daljina“ ubitačnog ili ranjavajućeg dejstva parčadi tela ili „submunicije“ protivpešadijske mine se proračunava na poligonima, u posebnim „boksovima“ sa izrađenom ogradom od čamove daske:
– pod ubitačnim dejstvom mine, podrazumeva se odstojanje od centra aktivirane mine, da će čamova daska debljine 25 mm biti pogođena bar jednim delom parčadi tela ili „submunicije“ mine i biti sigurno probijena („boksovi“ se postavljaju tako da deo čamovih dasak zatvara jednu petinu kruga, na 5 m, 10 m, 15 m, 20 m, 25 m, (ili 10 m, 20 m, 30 m, 40 m, 50 m), u zavisnosti od vrste mine;
– pod ranjavajućim dejstvom mine, podrazumeva se odstojanje od centra aktivirane mine, da će čamova daska debljine 25 mm biti pogođena bar jednim delom parčadi tela ili „submunicije“ mine i da će se dao parčadi tela ili „submunicije“ zadržati i čamovoj dasci („boksovi“ se postavljaju tako da deo čamovih dasak zatvara jednu petinu kruga, na 5 m, 10 m, 15 m, 20 m, 25 m, (ili 10 m, 20 m, 30 m, 40 m, 50 m), u zavisnosti od vrste mine.

– usporeno vreme aktiviranja (obezbeđenje dovoljno vremena za postavljanjei
udaljenje korisnika iz „opasne zone“),
– mogućnost samouništenja (samoneutralizacija nakon prestanka potrebe za
dejstvom),
– upravljanje sa daljine (mogućnost „uključivanje–isključivanje“ mine i minske
prepreke‒stavljanje u režim „dejstva ili neutralnog stanja“ po potrebi),

Gubici i patnje civilnog stanovništva od protivpešadijskih mina

Protivpešadijske mine i u savremenim uslovima predstavlja manje složeno oružje (i pored primene savremenih elktronskih upaljača i sredstava za distanciono miniranje i rasejavanje po bojnom polju), malih dimenzija, uglavnom onemogućene ili otežane detekcije, dejstvuje samostalno i predstavlja veoma pogodno sredstvo za primenu u borbenim dejstvima (i dalje veoma niska cena proizvodnje, mogućnost brze i masovne proizvodnje i u manje razvijenim industrijama, jednostavna primena–postavljanje i efikasno dejstvo). Mediji protivpešadijeske mine često klasifikuju i kao „nuklearno oružije siromašnih država“–sredstvo odvraćanja. Procene Ujedinjenih nacija ukazuju da je tokom dvadesetog veka do danas, nakon sukoba koji su vođeni širom sveta, zaostalo‒neuklonjenih oko 220 miliona mina, od čega je u sukobima devedesetih godina dvadesetog veka i početkom ovog veka zaostalo‒neuklonjeno oko 80 miliona mina. Oko 70% neaktiviranih i zaostalih‒neuklonjenih mina čine protivpešadijske mine. Obzirom na način konstrukcije, materijale od kojih su izrađeni i način dejstva, većina zaostalih protivpešadijskih mina je ispravna i bojevo sposobna „za naknadna dejstva“ (nakon završetka sukoba) bez obzira na vreme kada su postavljene. Prethodni broj navedenih mina je postavljen i nije uklonjen–zaostao je u oko 100 zemalja u kojima su se odvijali oružani sukobi. Masovnoj upotrebi protivpešadijskih mina u svetu sem jednostavnosti u primeni doprinosi i veoma niska cena proizvodnje od oko pet do 10 dolara po komadu, koji ne zahteva velika finasijska ulaganja i specijalizovanu radnu snagu i stepen efikanosti istih. Najugroženije zemlje zaostalim minama su Avganistan, Angola, Kambodža, Mozambik, Iran , Irak, Kuvajt, Jermenija, Azerbejdžan Gruzija, Hrvatska i BiH, gde se broj zaostalo‒neuklonjenih protivpešadijskih mina, u svakoj zemlji, procenjuje od jednog do više miliona. Primena protivpešadijskih mina u oružanim sukobima širom svete, sem dejstva protiv neprijateljske žive sile–vojnika, svojim „naknadnim dejstvom“ prvenstveno ugrožavala i nanosila gubitke i patnje civilnom stanovništvu, među kojima su žrtve u velikom broju deca. Od zaostalih–neuklonjenih protivpešadijskih mina u najugroženijim zemljama na nedeljnom nivou strada od nekoliko lica (Irak, Sirija) do više desetina lica (Angola, Afganistan, Kambodža, Kongo). Na godišnjem nivou, broj stradalih lica od zaostalih–neuklonjenih protivpešadijskih mina se krećeod više stotina do nekoliko hiljada lica (oko 10.000 u Kongu, Angoli, Afganistanu).

Obzirom da je sprečavanje stradanje nedužnih civila, ograničenje kretanje istih, sprečavanje ekonomskog razvoja i patnja lokalnog stanovništva, predstavljala veliki problem sa gledišta humanosti, pokrenuta je krajem dvadesetog veka inicijativa za zabranu razvijanja, proizvodnje, transfera tehnologije i primene protivpešadijskih mina.

Konvencija o zabrani upotrebe protivpešadijskih mina

Na kraju 1995. godine, tačnije 12. decembra 1995. godine, Generalna skupština Ujedinjenih nacija usvaja Rezoluciju 50/70 o „Moratorijum na izvoz protivpešadijskih nagaznih mina“, pozivajući države da proglase takav moratorijum i da izgrade konsenzus ka sporazumu kada će Konferencija za pregled (KKO–konvencija) biti ponovno sazvana. Na samitu zemalja, članica UN u Otavi 3. decembra 1997. godine, sačinjena je i otvorena za potpisivanje „Konvencija o zabrani upotrebe, skladištenja, proizvodnje i prenosa protivpešadijskih mina i njihovom uništavanju“, neformalno poznata kao „Otavski ugovor“, „Konvencija o zabrani protivpešadijskih mina“, ili često jednostavno „Ugovor o zabrani mina“, postavljen je cilj, eliminisanja protivpešadijskih nagaznih mina (AP–mine) širom sveta. Do danas postoje 164 države potpisnice sporazuma. Jedna država (Maršalska ostrva) je potpisala, ali nije ratifikovala sporazum, dok 32 države UN–a, uključujući Sjedinjene Države, Kinu i Rusiju, nisu čime ukupno 33 države Ujedinjenih nacija nisu potpisnice navedene konvencije. Konvencija je predstavljala „krunu“ višegodišnjih pokušaja zemalja članica UN, nevladinih organizacija, pojedinih članica Saveta bezbednosti UN, da se dokumentom zabrani upotreba, skladištenja, proizvodnja i prenos protivpešadijskih mina (karakteristično je da su pokretači inicijativa i najveći zagovornici prihvatanja navedenog dokumenta bile države koje su krajem dvadesetog veka imali najviše „intervencija“ u zemljama siromašnog sveta i trpele najveće gubitke u vojnoj živoj sili od protivpešadijskih mina i mina iznenađenja), a koje su i same vodeći proizvođači protivpešadijskih mina u svetu, što se pokazalo i učešćem zemalja članica NATO, a prvenstveno Italije, u dostavljanju protivpešadijskih mina iz skladišta, Ukrajini u periodu 2016. do 2021. godine, transfer tehnologije za proizvodnju protivpešadijskih nagaznih mina, i dostavljanje protivpešadijskih mina pogodnih postavljanje iz sitema Višecevnih bacača raketa za daljinsko miniranje ukrajinskim ZSO (što ukazuje da R. Italija nije ispoštovala Konvecije koju je ratifikovala).

Karakteristični su postupci pojedinih državnih rukovodstava nakon potpisivanja Konvencija, u Finskoj su Nacionalna koaliciona partija i Finska partija predložile 2003. godine povlačenje iz sporazuma (20 godina pre podnošenja zahteva za stupanje u NATO), a „državno rukovodstvo“ Ukrajine je odmah nakon državnog prevrata 2014. godine (osam godina pre „Ruske agresije“) dostavila predlog UN „da će možda morati da se povuče iz sporazuma zbog vojne potrebe“. Predsednik Sjedinjenih Država DŽo Bajden izjavio je polovinom 2022. godine da Sjedinjene Države neće proizvoditi ili nabavljati protivpešadijske mine, da neće podržati nijednu drugu zemlju u njenoj upotrebi ovih mina i obavezuje se da uništi sve postojeće protivpešadijske mine u svom posedu (osim onih na Korejskom poluostrvu). Naravno Bajdnova izjava, pokazala je kao i mnoge prethodne, da predstavlja „bacanje peska u oči“, što je manifestovalo učešćem SAD i pritiskom na zemalje članica NATO u dostavljanju protivpešadijskih mina Ukrajini u periodu 2016. do 2021. godine.

Dominanatni proizvođači protivpešadijskih mina u svetu

Tokom poslednjih 50 godina skoro sve države uvećale su i unapredile proizvodnju protivpešadijskih mina, a nacionalne oružane snage, pobunjeničke i naoružane grupe su izvršavale obuku, pripremu za primenu, nabavku i skladištenje protivpešadijskih mina. Za poslednjih pola veka na osnovu procene Kancelarije UN za pitanja razoružanja „UNODA“ 8 , u svetu je proizvedeno oko 386 miliona protivpešadijskih mina i oko 380 tipova‒modela, koji se kombinacijom različitih vrsta upaljača povećava na oko 2.100 do 2.200 tipova‒modela protivpešadijskih mina. Najveći proizvođači protivpešadijskih mina u svetu su SAD (oko 40 modela), Republika Italija (oko 40 modela), Švedska (24 modela), Rusija (20 modela), SR Nemačka (18 modela).

Republika Italija ključni proizvođač protivpešadjiskih mina u svetu

Najzastupljeniji svetski proizvođač i izvoznik protivpešadijskih mina, dominantno protivpešadijskih nagaznih mina, je italijanska kompanija, „Valsella–Meccanotecnica“ (u većinskom vlasništvu kompanije „Fiat“ od 1984. godine) i „Misar“ u vlasništvu francuske kompanije za proizvodnju eksploziva („SAEPC“) 9 . Italijanskim protivpešadijskim minama su snabdevane i zemlje članice NATO (Španija, Grčka, Holandija, Portugalija, Turska). Protivpešadijske mine proizvedene u Italiji su direktno prodavane na tržištu zemalja koje su bile u oružanom sukobu, kao što su Irak, Iran, Kongo, Angola, Pakistan, Kuvajt, a posredovanjem fiktivnih kompanija iz Latinske Amerike i Južne Afrike, državama Bliskog i Srednjeg istoka, kao i u državama nastalim posle raspada SSSR–a.

Ekonomska strana korišćenja protivpešadijskih mina

Proizvodnja i masovna upotreba protivpešadijskih mina u svetu ogleda se u veoma niskoj ceni proizvodnje od oko pet do 10 dolara po komadu koji ne zahteva velika finasijska ulaganja i specijalizovanu radnu snagu. Proizvodnja, nabavka i postavljanje protivpešadijskih mina je vrlo jednostavna i jeftina, uklanjanje zaostalih protivpešadijskih mina (posebno nagaznih koje su proizvedene od antimagnetnih materijala), izuetno teško se otkrivaju, lokacije postavljanja su uglavnom netačne (posebno kod mina koje se postavljaju daljinski iz artiljerijskih sitema i vazduhoplova–razbacivanjem), kao i dugim vremenskim periodom od trenutka postavljanja do početka uklanjanja (usled izmene konfiguracije terena bujanjem rastinja, pomeraima sa tlom usled eolskih dejstava ili vodenih bujica). Uklanjanje, razminiranje prostora koje je zasićeno protivpešadijskim minama zahteva utrošak velikih ljudskih, materijalnih i finasijskih resursa. Procene su da je za uklanjanje jedne zaostale protivpešadijske mine neophodno utrošiti između 1.500 do 2.000 američkih dolara (minimalna cena) . Putevi dostavljanja protivpešadijskih mina (posebno nagaznih) su nakon potpisivanja „Konvencija o zabrani upotrebe, skladištenja, proizvodnje i prenosa protivpešadijskih mina i njihovom uništavanju“, postali još složeniji (iako su i u prethodnom periodu bili često nedefinisani i nedikučivi), te ih je teško rekonstruisati i utvrditi. Tako su ukrajinske ZSO u periodu 2016. do 2020. godine, koristile protivpešadijske mine

Na čelu Knacelarije UN za pitanja razoružanja „UNODA“, se od 2017. godine nalazi Izumi Nakamicu, diplomata japanskog porekla, za vreme čijeg mandanta je nastavljena proizvodnja, transfer tehnologije i izvoz protivpešadijskih nagaznih mina u treće zemlje učesnice oružanih sukoba i od strane zemalja potpisnica takozvane „Ugovor u Otavi“. Izvor, e‒monitor.org, pristupljeno arhivi navednog sajta 06.01.2023. godine, različitih proizvođača sa prostora Balkana (Hrvatska i BiH), iz SAD, Italije, Španije i Holandije, a koje su nabavljane putem posrednika iz različitih zemalja (Paragvaj, Izrael, Jemen, Irak, Afganistan, Singapur, Australija i Novi Zeland). Karakteristično je da je jedna od najvećih svetskih kompanija za uklanjanje zaostalih minskoeksplozivnih sredstava, odnosno za razminiranje „CMS Inc.“, čije je sedište na Floridi, „ćerka“ kompanije „MVV“, vodećeg proizvođača protivpešadijskih mina u SR Nemačkoj, (čiji je većinski vlasnik koncern „Daimler–Benc“), koji je tehnologiju proizvodnje protivpešadijskih mina otkupio od kompanije „Velsalla“, eksplozivom se snabdeva iz koncerna „Bofors“, a upaljačima za protivpešadijske mine iz preduzeća „Celsius AB“ iz Švedske.

Čitaocima ostavljamo na razmatranje koja će organizacija preuzeti uklanjanje neeksplodirani ubojnih sredstava u onom delu ukrajinskog postsovjetskog prostora koji bude ima „državotvorni status Ukrajine“ i koje će zemlje NATO deliti dobit.

Upotreba protivpešadijskih mina u sukobu na ukrajinskom postsovjetskom  prostoru Od početka sprovođenja „Antiterorističke operacije‒ATO“ 10 (a koji se uglavnom svodio na maltretiranje i masakriranje ruskog stanovništva od strane nacističkih i kriminalnih vojnih jedinica) 2015. godine, na istoku ukrajinskog postsovjetskog prostora, posle državnog prevrata, ukrajinske regularne ZSO su izvršile postavljanje više desetina hiljada mina u cilju zaštite svojih snaga od dejstva jedinica LNR i DNR. Nakon otpočinjanja Specijalne vojne operacije savezničkih snaga 11 na istoku ukrajinskog postsovjetskog prostora, ukrajinske regularne ZSO i priključene paravojne formacije nacističke orijentacije su izvršile postavljanje više desetina hiljada mina u cilju
zaštite svojih snaga od dejstva jedinica Vojske RF i jedinica LNR i DNR, ali i neselektivno dejstvo po dubini teritorije oblasti prisajedinjenih Rusiji, prvenstveno po civilnim objektima sistemima za daljinsko miniranje.

Upotreba protivpešadijskih mina sovjetskog porekla

U periodu od 2014. do 2016. godine, ukrajinske ZSO su za izradu minsko-eksplozivnih prepreka koristile mine sovjetskog porekla: – protivpešadijska mina PMN, nagaznog–direktnog dejstva silom od 5 kilograma, sa eksplozivnim punjenjem od 200 grama, koje dejstvuje direktno udarnim talasom eksplozije‒UTE i visokom temperaturom, na ljudstvo ili sredstvo uništavanjem (živa sila) ili oštećenjem (tehnička sredstva), – protivpešadijska mina PMN–2, nagaznog–direktnog dejstva silom od 5 kilograma, sa eksplozivnim punjenjem od 115 grama, koje dejstvuje direktno udarnim talasom eksplozije‒UTE i visokom temperaturom, na ljudstvo ili sredstvo uništavanjem (živa sila) ili oštećenjem (tehnička sredstva),
– protivpešadijska mina MON–50, dirigovanog (daljinsko) i poteznog aktiviranja silom od 2 kilograma, usmerenog‒dejstva, sa eksplozivnim punjenjem od 715 grama, koje dejstvuje direktno udarnim talasom eksplozije‒UTE i submunicijom‒čeličnim Sekrtar nacionalnog saveta za odbranu i bezbednost Ukrajine Oleksandar Turčinov najavio je 03. janura 2015. godine da će otpočeti realizacija „Antiterorističke operacije‒ATO“ koja stupa na snagu 21. janura 2015 godine prema „separatističkim oblastima“. 24.02.2022. otpočela je Specijalna vojna operacija vojske RF, u cilju zaštite stanovništva DNR i LNR od ukrajinske odmazde, a nakon priznanja njihove samostalnosti od strane Ruske Federacije. kuglicama (455 kuglica, kalibra 6,5 milimetara), na ljudstvo ili sredstvo uništavanjem i ranjavanjem (živa sila) ili oštećenjem (tehnička sredstva), do 50 metara daljine, – protivpešadijska mina MON–100, dirigovanog (daljinsko) i poteznog aktiviranja silom od 2 kilograma, usmerenog‒dejstva, sa eksplozivnim punjenjem od 2 kilograma, koje dejstvuje direktno udarnim talasom eksplozije‒UTE i submunicijom‒čeličnim cilindrima (405 cilindara, Ø10h10 milimetara), na ljudstvo ili sredstvo uništavanjem i ranjavanjem (živa sila) ili oštećenjem (tehnička sredstva), do 100 metara daljine, – protivpešadijska mina MON–200, dirigovanog (daljinsko) i poteznog aktiviranja silom od 2 kilograma, usmerenog‒dejstva, sa eksplozivnim punjenjem od 12 kilograma, koje dejstvuje direktno udarnim talasom eksplozije‒UTE i submunicijom‒čeličnim cilindrima (910 cilindara, Ø12h12 milimetara), na ljudstvo ili sredstvo
uništavanjem i ranjavanjem (živa sila) ili oštećenjem (tehnička sredstva), do 200 metara daljine, – protivpešadijska mina OZM–3, „odskočna“, poteznog aktiviranja silom od 2 kilograma, sa eksplozivnim punjenjem od 75 grama, koje dejstvuje direktno udarnim talasom eksplozije‒UTE i delovima metalnog tela („parčadno dejstvo“), na ljudstvo ili sredstvo uništavanjem i ranjavanjem (živa sila) ili oštećenjem (tehnička sredstva), do 10 metara daljine,
– protivpešadijska mina OZM–4, „odskočna“, poteznog aktiviranja silom od 2 kilograma, sa eksplozivnim punjenjem od 185 grama, koje dejstvuje direktno udarnim talasom eksplozije‒UTE i delovima metalnog tela („parčadno dejstvo“), na ljudstvo ili sredstvo uništavanjem i ranjavanjem (živa sila) ili oštećenjem (tehnička sredstva), do 15 metara daljine.

Upotreba protivpešadijskih mina različitog porekla

U period od 2016. godine, a težišno od početka Specijalne vojne operacije Vojske RF, ukrajinske ZSO su za izradu minsko-eksplozivnih prepreka koristile mine sovjetskog porekla navedene u prethodnom tekstu, kao i protivpešadijske mine primljene kao vojnu pomoć od „zapadnih saveznika“:
– protivpešadijska mina PMA‒3, nagaznog–direktnog dejstva silom od 8 kilograma, sa eksplozivnim punjenjem od 35 grama, koje dejstvuje direktno udarnim talasom eksplozije‒UTE i visokom temperaturom, na ljudstvo ili sredstvo uništavanjem (živa sila) ili oštećenjem (tehnička sredstva)‒navedeno sredstvo je primljeno sa zaostalih količina bivše JNA najverovatnije sa područja Slovenije, Hrvatske, BiH federacije ili Crne Gore,
– protivpešadijska mina „M–18A1“, poreklo SAD, dirigovanog (daljinsko) i poteznog aktiviranja silom od 3 kilograma, usmerenog‒dejstva, sa eksplozivnim punjenjem od 900 grama, koje dejstvuje direktno udarnim talasom eksplozije‒UTE i submunicijom‒čeličnim kuglicama (760 kuglica, kalibra oko 5 milimetara), na ljudstvo ili sredstvo uništavanjem i ranjavanjem (živa sila) ili oštećenjem (tehnička sredstva), do 50 metara daljine,
– protivpešadijska mina „P–40“ , poreklo Italija, „odskočna“, poteznog aktiviranja silom od 5 kilograma, sa eksplozivnim punjenjem od 480 grama, koje dejstvuje direktno udarnim talasom eksplozije‒UTE i delovima tela („parčadno dejstvo“ i submunicijom), na ljudstvo ili sredstvo uništavanjem i ranjavanjem (živa sila) ili oštećenjem (tehnička sredstva), do 22 metara daljine,
– protivpešadijska mina „VM–85“ , poreklo Italija, „odskočna“, nagaznog aktiviranja silom od 12 kilograma ili poteznim aktiviranjem silom od 6 kilograma, sa eksplozivnim punjenjem od 450 grama, koje dejstvuje direktno udarnim talasom eksplozije‒UTE i delovima tela („parčadno dejstvo“ i submunicijom od 1.000 čeličnih kuglica kalibra oko 5 milimetara), na ljudstvo ili sredstvo uništavanjem i ranjavanjem (živa sila) ili oštećenjem (tehnička sredstva), do 30 metara daljine. U borbenim dejstavima, tokom odvijanja Specijalne vojne operacije Vojske RF, ukrajinske ZSO su za izradu minskoeksplozivnih prepreka intezivno kiristili protivpešadijske mine sa distancionim postavljanjem „rasejavanjem“ i to:
– sovjetskog porekla, uglavnom pri neselektivnom gađanju civilnih ciljeva (gradskih površina gusto naseljenih civilnim stanovništvom), koristeći protivpešadijske mine PMF‒1 „Lepestok‒Latica“, nagaznog–direktnog dejstva silom od 5 kilograma, sa eksplozivnim punjenjem od 30 do 40 grama, koje dejstvuje direktno udarnim talasom eksplozije‒UTE i visokom temperaturom kao i delovima tela, na ljudstvo ili sredstvo uništavanjem (živa sila) ili oštećenjem (tehnička sredstva)‒navedeno sredstvo je proizvedeno za vreme SSSR‒a i primenjivano je iz Samohodnih višecevnih lansera raketa „Uragan‒220mm“ i Samohodnih višecevnih lansera raketa „Smerč‒300mm“ (jedan projektil sadrži od 68 do 85 mina). Mina je usled izgleda, zaštitnog bojenja i minimalnog sadržaja metala izuzetno teško uočljiva i otežano je detektovanje, a povrede koje nanosi su zasnovane na nanošenju teških telesnih oštećenja žive sile.

U periodu primene „Minskih sporazuma“, ukrajinsko vojno i državno rukovodstvo je uz podršku zemalja „Zapadnog sveta“, a prvenstveno SAD i vodećih zemalja EU, organizovalo i realizovalo opremanje (preuzimanjem neuništenih količina protivpešadijskih mina), preuzimanjem tehnologije za proizvodnju i otpočinjanjem proizvodnje protivpešadijskih mina (u rejonu Zaporožja, Ivanofrankovke, Kijeva i Lavova), protivpešadijskih nagaznih mina sa težištem na proizvodnji mina za daljinsko polaganje artiljerijskim sistemima kalibra 155 milimetara i VBR/SVLR kalibra od 122mm do 300 mm, (korišteni pri neselektivnom gađanju civilnih ciljeva, gradskih površina gusto naseljenih civilnim stanovništvom) mina:
– italijanskog porekla, protivpešadijska mina „SB‒33 AR“, nagaznog–direktnog dejstva silom od 5 do 20 kilograma, sa eksplozivnim punjenjem od 35 grama, koje dejstvuje direktno udarnim talasom eksplozije‒UTE i visokom temperaturom kao i delovima tela, na ljudstvo ili sredstvo uništavanjem (živa sila) ili oštećenjem (tehnička sredstva)‒navedeno sredstvo, postavlja se rasejavanjem, veoma je osetljiva na pomeranje (ima elektronski sklop upaljača i odmah dejstvuje), otežano uočavanja i detekcije usled izgleda, zaštitnog bojenja i minimalnog sadržaja metala izuzetno teško uočljiva i
otežano je detektovanje, a povrede koje nanosi su zasnovane na nanošenju teških telesnih oštećenja žive sile,
– italijanskog porekla, protivpešadijska mina „VS‒MK2“ i „VS‒MK2‒e“, nagaznog–direktnog dejstva silom od 10 kilograma, sa eksplozivnim punjenjem od 22 do 34 grama, koje dejstvuje direktno udarnim talasom eksplozije‒UTE i visokom temperaturom kao i delovima tela, na ljudstvo ili sredstvo uništavanjem (živa sila) ili oštećenjem (tehnička sredstva)‒navedeno sredstvo, postavlja se rasejavanjem, veoma je osetljiva na pomeranje (ima elektronski sklop upaljača i odmah dejstvuje), otežano uočavanja i detekcije usled izgleda, zaštitnog bojenja i minimalnog sadržaja metala izuzetno teško uočljiva i otežano je detektovanje, a povrede koje nanosi su zasnovane na nanošenju teških telesnih oštećenja žive sile. Nakon navedenog učavaju se jasne namere „Zapadnog sveta“ na čelu sa SAD, da ratne operacije protiv Rusije, njenog naroda na postsovjetskom prostoru, ruske kulture i Pravoslavnog sveta, planirane u dužem vremenskom periodu. Na navedeno uakzuje više činjenica, od kojih bi smo naveli nekoliko:

– da se nakon izlaganja bivše Savezne kanecelarke SR Nemačke o načinu i potrebama primene „Minskih sporazuma“, zemljama takozvanog zapadnog sveta ne može verovati ni nakon datih usmenih i pismenih garancija;
– da su međunarodni Sporazumi‒Konvencije postignuti pod pokroviteljstvom bilo koje „Svetske organizacije“ (koje su u poslednjih 40 godina izgubile svaki kredibilitet), uvek prihvataju sa rezervom u očekivanjema, promenama uslova, različitim tumačenjima i na kraju prevarom;
– da su međunarodni Sporazumi‒Konvencija o zabrani upotrebe, skladištenja, proizvodnje i prenosa protivpešadijskih mina i njihovom uništavanju iz 1997. godine, definisani radi primene na druge države sem na države NATO, EU i njihovih saveznika;
– da su međunarodni Sporazumi‒Konvencija o zabrani upotrebe, skladištenja, proizvodnje i prenosa kasetne municije (u šta spadaju i sistemi za daljinsko polaganje‒rasejavanje‒razbacivanje protivpešadijskih mina) i njiho uništavanju iz 1997. godine, definisani radi primene na druge države, sem na države NATO, EU i njihovih saveznika;
– da su međunarodni Sporazumi‒Konvencije za „odabrane“ države i narode neobavezujući i doneti kao obavezujući za „neodabrane“ narode i države, radi različitih vrsta pritiska i uvođenja sankcija (političkih, ekonomskih, sportski, kulturnih, itd.) zbog njihovog „nepoštovanja i ne sprovođenja“;
– da je „odabranim“ državama i narodima dozvoljeno da neiskreno izveštavaju međunarodne organe i dovode međunarodnu zajednicu i njene organe, a prvenstveno UN (jer je njen sekretar garant sprovođenja Sporazuma–Konvencije) u zabludu, (slučaj sa kasetnom municijom iz Francuske koja je isporućena ukrajinskim ZSO , a sada i protivpešadijskim minama);
– da „odabrane“ države i narodi kao i njihovi „saveznici“ ni u jednoj odredbi nisu poštovali dosadašnje Sporazume‒Konvencije o ograničenju naoružanja ili razoružanju i zabrani proizvodnje, skladištenja i primene prvenstveno konvencionalnog, ali i hemijskog i biološkog oružja;
– da su suze i briga zvaničnih organa‒kancelarija–izaslanika međunarodnih institucija (prvenstveno UN) nad stradanjem civila „krokodilske suze“, i služe za „zamajavanje“ svetskog javnog mnjenja i sticanje jeftinih političkih poena i populizma, obzirom da se u oovm slučaju protivpešadijske mine i kasetni projektili sa protivpešadijskim minama koriste protiv civila;
– da su državni organi Republike Italije pod uništenjem protivpešadijskih mina i prestankom njihove proizvodnje podrazumevali prodaju drugim stranama koje će ih neselektivno upotrebiti protiv svih vrsta ciljeva, a u ovom slučaju prvenstveno civilnih (slično sa kasetnom municijom poreklom iz Francuske);
– da međunarodne organizacije (prvenstveno UN) nisu u mogućnosti da obezbede sprovođenje međunarodnih Sporazuma čiji su one garant ili su i međunarodne organizacije (UN) u službi „odabranih“ država i naroda (najčešće „Zpadnog sveta“);
– da je republika Italija isporučila ukrajinskim ZSO, protivpešadijske mine, tehnologiju za njihovu proiizvodnju i sisteme za primenu znatno pre otpočinjanja specijalne operacije Vojske RF u Ukrajini (dok su jedinice ABHO RF pružale pomoć italijanskom narodu od „COVID‒19“, za čudo na poziv zvaničnih organa vlasti Republike Italije, 2020/21. godine);

Sistem dvostrukih standarda, neiskrenosti i obmanjivanja javnosti u međunarodnim odnosima nije nastao u skorije vreme, naportiv. On se primenjuje još od postanka i funkcionisanja međunarodnih odnosa i izvesno je da će ostati prisutan još dugi niz decenija, bez obzira na napredak i razvoj demokratskih odnosa u svetu.

Izvor: Srpska analitika