Piše: Petar Živković
Ove promjene su važne i za Balkan jer se projekat „Treće američke imperije“ nadovezuje na projekat „Veliki Bliski istok“, a pozitivna alternativa je Evroazijska unija.
***
U zemlje Bliskog istoka se ubrajaju Egipat, Kipar, Liban, Sirija, Izrael, Država Palestina (čine je Pojas Gaze i Zapadna Obala i nisu je priznale sve države, ali za nas je značajno da su ovu državu sa statusom posmatrača u UN priznale Srbija, Rusija i NR Kina), Jordan, Turska, Iran, Irak, Saudijska Arabija, Kuvajt, Oman, Katar, UAE i Jemen.
Bliski istok ima veliki geopolitički značaj i zbog toga su SAD pokušale da ostvare projekat „Veliki Bliski istok“ i to je uzrokovalo brojne probleme u velikom broju zemalja koje su po američkim planovima trebale da budu uključene u ovaj projekat.
Izraz „Veliki Bliski istok“ je prvi put spomenut 1997. godine u radu DŽ. Kempa i R. Harkavija „Strateška geografija i menjanje Bliskog istoka“. SAD su u ovaj projekat pokušale da uključe i države na sjeveru Afrike, države na Kavkazu, zemlje srednje Azije, Avganistan, Pakistan i zemlje Somalijskog poluostrva. Ovaj projekat se počeo ostvarivati kada je počela zapadna „borba protiv terorizma“, tj. u vrijeme invazije na Avganistan 2001. godine. Nakon toga je došlo do invazije na Irak 2003. godine, a 2010. godine je došlo do „Arapskog proljeća“ na sjeveru Afrike i na Bliskom istoku.
Ako se uzme u ozbir koje zemlje su trebale ući u projekat „Veliki Bliski istok“ vidi se da je ovaj projekat trebao da stavi pod čvrstu kontrolu NATO pakta Suecki kanal (zato su u ovaj projekat uključeni Egipat, Sudan, zemlje Somalijskog poluostrva i zemlje Arabijskog poluostrva koje izlaze na Crveno more). Ovaj projekat je Zapadu važan zbog još dva razloga.
Prvi razlog je očuvanje modela svjetske ekonomije zasnovane na američkom dolaru i zato je 2003. godine došlo do napada zapadnih sila na Irak (koji je pokušao da za prodaju nafte koristi evro) i do napada zapadnih sila na Libiju 2011. godine (koja je planirala da uvede zlatni afrički dinar kao alternativu za dolar i da osnuje Afričku banku za razvoj kao alternativu za MMF i SB i dobila je podršku najprije Tunisa i Egipta, a potom i još nekoliko država, ali je „Arapsko proljeće“ osujetilo ovaj libijski projekat).
Drugi razlog je nametanje neoliberalnog modela privrede koji je štetan za sve zemlje koje su počele da sprovode mjere „Vašintonskog konsenzusa“ i osnovni cilj ovih mjera je potčinjavanje privreda ovih zemalja zapadnim transnacionalnim kompanijama.
Somalija je jedna od država koje su trebale da uđu u „Veliki Bliski istok“, a Aleksandar Dugin je u knjizi „Geopolitika postmoderne“ na primjeru Somalije opisao koliko su ekonomske mjere MMF -a i SB koje ne uvažavaju istorijske, geografske, društvene, religijske, kulturne i ekonomske posebnosti zemalja štetne po države koje ih primjenjuju. Ove mjere su primjenjene na arhaičnu privredu Somalije koja je do tada izvozila hranu u Kuvajt, Saudijsku Arabiju i UAE. MMF i SB su odobrili kredite za promjenu strukture poljoprivredne proizvodnje i to je dovelo do narušavanja ravnoteže tradicionalnog privređivanja pa se umjesto tradicionalih proizvoda počelo proizvoditi voće koje ima visoku tržišnu cijenu, ali u Somaliji ima male prinose i na kraju je sprovedena privatizacija bunara koja je dovela do sveopšte gladi i potpunog urušavanja društva.
Projekat „Veliki Bliski istok“ podrazumijeva razbijanje većine postojećih država na ovom području na manje političke jedinice preko vjerskih i etnocentričnih sukoba. Primjer ovih procesa je i podjela Sudana na dvije države uz mogućnost novih sukoba, a potpuno ostvarenje ovog projekta podrazumijeva i razbijanje Turske i Saudijske Arabije.
***
Rusija je 2014. godine pomogla Siriji i tako je zaustavljen talas rušenja država u okviru projekta „Veliki Bliski istok“. Zapad je zbog toga iste godine izazvao „majdan“ u Ukrajini i to je dovelo do ulaska Krima u sastav Rusije i do sukoba u Donbasu. Prošle godine je počeo sukob ruskih i ukrajinskih snaga, a to se ove godine odrazilo i na dešavanja na Bliskom istoku. To je prije svega izmirenje Irana i Saudijske Arabije, a potom i vraćanje Sirije u Arapsku ligu (u kojoj nije bila od 2011. godine) čime je počelo uređivanje odnosa između bliskoistočnih država na novoj osnovi, a mnoge zemlje koje su zapadni centri moći htjeli uvući u projekat „Veliki Bliski istok“ sada žele da uđu u sastav BRIKS -a.
Mir na Bliskom istoku i Kavkazu omogućava razvoj ovih zemalja. To pokazuju rad Rusije, Irana i Indije na međunarodnom saobraćajnom koridoru Sjever – Jug (koji obuhvata cestovne, morske i željezničke puteve koji povezuju Baltičko more sa Kaspijskim jezerom, Indijskim okeanom i Persijskim zalivom, a značajan je i za afričke zemlje i one su ostale uz Rusiju i NR Kinu) i kineski projekat „Jedan pojas – jedan put“.
Izmirenje Irana i Saudijske Arabije omogućava i bolji rad BRIKS banke i ostvarenje planove za stvaranje BRIKS valute koja će imati pokriće u nafti i zlatu čime se stvaraju uslovi za dedolarizaciju svjetske ekonomije. Ovo je u suštini nastavak iračkog i libijskog plana za dedolarizaciju svjetske ekonomije, ali je razlika u tome što Rusija i NR Kina mogu da se odbrane od zapadnih centara moći i da ostvare ovaj projekat. To omogućava stvaranje novog monetarnog sistema i stvaranje novog društveno – ekonomskog modela koji je opisao Aleksandar Dugin je u knjizi „Geopolitika postmoderne“. Dugin je napisao da višepolarnom svijetu odgovara društveno – ekonomski model koji uvažava posebnosti zemalja i omogućava skladan razvoj primarnog, sekundarnog i tercijalnog sektora privrede i privrednu povezanost sa drugim zemljama koja ne ugrožava domaću privredu.
U tom smislu BRIKS banka učestvuje u projektima koje finansira i to je u skladu sa načelima islamske ekonomije (tako npr. garar princip podrazumijeva zajedničko snošenje rizika u poslovanju i u skladu sa tim zajedničko učešće u podjeli dobiti ili gubitka iz poslovanja pa se banka na ovaj način motivše za savjesno i ozbiljno poslovanje). Ovaj društveno – ekonomski model odgovara svim zemljama i omogućava da se uz savjestan i ozbiljan rad u sferi kulture stvori uređenje zasnovano na solidarnosti koje će omogućiti popravljanje stanja u društvu koje je nastalo nakon primjene mjera „Vašingtonskog konsezusa“ u brojnim zemljama.
***
DŽejkob Hajlburn i Majkl Lind su 1996. godine napisali rad „Treća američka imperija“ koja podrazumijeva američku kontrolu nad islamskim državama na području od BiH do Persijskog zaliva, tj. na području nekadašnjeg Osmanskog carstva. Zato je Turska u početku podržavala ovaj projekat, ali se nakon neuspjelog pokušaja državnog udara 2016. godine približila Rusiji iako i dalje održava bliske veze sa Zapadom. U okviru projekta „Veliki Bliski istok“ je predviđeno i osnivanje „Velikog Kurdistana“ i to je jedan od načina na koji zapadni centri moći mogu da izvrše pritisak na Tursku.
U Veliki Kurdistan bi ušli dijelovi Turske, Sirije, Iraka i Irana i po tome je sličan projektu „Velike Albanije“ u koju po zapadnim planovima treba da uđu dijelovi Srbije, Grčke, Crne Gore i Sjeverne Makedonije. Izazivanje ratova (uz korištenje municije sa osiromašenim uranijumom) i nametanje štetnih društveno – ekonomskih promjena zemljama Balkana i državama koje su trebale ući u projekat „Veliki Bliski istok“ pokazuje da zapadni centri moći ne žele dobro ovim zemljama. To pokazuje i odnos EU prema gasovodima „Južni tok“ i „Turski tok“. Odnos zapadnih centara moći, tačnije povlaštene manjine u zapadnim zemljama prema EU pokazuje sabotaža „Sjevernog toka I“ i „Sjevernog toka II“ koja predstavlja dio procesa deindustrijalizacije Evrope. Zbog toga svim evropskim zemljama odgovara saradnja, a ne sukobi sa Rusijom i NR Kinom.
Mir na Bliskom istoku odgovara i istinskim interesima Izraela, a sukobe na Balkanu, Bliskom istoku, istočnoj Evropi i drugim dijelovima svijeta žele zapadni centri moći kojima smeta proces dedolarizacije svjetske ekonomije i stvaranje višepolarnog svijeta. Balkanskim i bliskoistočnim zemljama je zato važna saradnja sa Rusijom i NR Kinom, a i drugim azijskim i afričkim zemljama odgovara saradnja sa zemljama BRIKS -a. Zemljama nastalim na području SFRJ, drugim balkanskim zemljama i Mađarskoj više odgovara ulazak u Evroazijsku uniju od članstva u EU. To bi omogućilo da se i pitanje Kosmeta koji je neotuđivi dio Srbije riješi na pozitivan način u skladu sa Ustavom Srbije.
Ostale tekstove Petra Živkovića pogledajte OVDE.
Izvor: Pravda
