„Beogradski Jevreji“ Nebojše Jovanovića, pored istorijskih činjenica o desetovekovnoj istoriji Jevreja u Beogradu, donose i kratke biografije u formi priča značajnih predstavnika ove zajednice, po kojima mnoge ulice, škole, ustanove nose imena, a mi često ne znamo ko su oni i kakav su to važan trag u našoj zajedničkoj istoriji ostavili.
Dok su Beogradom vladali različiti narodi, a tek u poslednja dva stoleća kontinuirano Srbi, od 10. veka u njemu je postojano živeo, radio i na različite načine doprinosio razvoju grada još jedan narod – Jevreji. O tome u svojim spisima i prepiskama svedoče i kordopski kalifi, i hazarski kagani, i trgovci iz Ankone, Dubrovnika i Venecije, ali i ostaci srušenih sinagoga na savskoj i dunavskoj strani grada. U vreme Kneževine i Kraljevine Srbije beogradski Jevreji stekli su punu afirmaciju kao etnička i verska zajednica. Brojna su jevrejska imena među srpskim junacima iz Prvog i Drugog svetskog rata, kao i na spomenicima i spomen-pločama u najstarijim gimnazijama u Beogradu. Danas nazivi desetina ulica, škola i drugih ustanova podsećaju na bliskost dva naroda koja od 19. veka jednako doživljavaju Srbiju kao svoju otadžbinu.
Kako kaže autor, „knjiga se bavi temama kojima sam bio zaokupljen na početku karijere istoričara (Jevrejski istorijski muzej u Beogradu, Jad Vašem, Jevrejska opština u Beogradu, beogradski i sremski Jevreji u dugoj istoriji prožimanja dva carstva oko Save i Dunava, austrijskog i turskog, Jevreji u istoriji Srbije 1804–1918. i Jugoslavije 1918–1991. itd…). Nadam se da će ova knjiga baciti novo svetlo na dugu istoriju Beograda, iz ugla jednog naroda koji vrlo sistematično beleži i pamti događaje iz svoje istorije i od koga se može mnogo naučiti. Pre dve godine vratio sam se građi koja je čekala da bude uobličena u jedinstvenu knjigu i verujem da će u narednom periodu pružiti ogromno zadovoljstvo čitaocima.“
Prema rečima Vojislave Radovanović, direktorke Jevrejskog istorijskog muzeja u Beogradu, „knjiga Nebojše Jovanovića predstavlja jedinstvenu istorijsku sintezu duge prošlosti Beograda sagledanu kroz sudbinu jevrejskog naroda u njegovom najstarijem jezgru. Pitak i razgovetan stil autora, tematska podela knjige (posebno biografije pojedinih uglednih članova jevrejske zajednice) doprinose atmosferi i ambijentalnom uživljavanju čitaoca u duhovnu klimu starog Dorćola i Zereka čiji stanovnici međusobno govore ili ladino (jezički amalgam na španskoj govornoj osnovi) ili jidiš jezikom (nemačka govorna osnova), i koji zbog izvanredne odanosti srpskoj državi sebe rado nazivaju i Srbima Mojsijeve vere.“
U knjizi se nalaze i stare fotografije koje na najbolji način oslikavaju život i razvoj jevrejske zajednice u Beogradu.
Izvor: Pravda
