Događaj se zbio dana 30.04.1999. godine, a dejstvo na pogođeni avion izvršio je 3. rd 250. raketne brigade PVO, naoružan raketnim sistemom PVO S-125M Neva. Rukovaoc gađanja je bio tada major Boško Dotlić, koji je bio rukovaoc gađanja i kod pogađanja i obaranja aviona F-16CG, koji se srušio u reonu južno od Šapca u selu Nakučani. Sa američke strane, svedočanstvo je dao sada penzionisani američki pilot Čarli Hejnlajn koji je bio par (wingman) pogođenoj letelici, prenosi Tangosix.rs.
Na moje lično iznenađenje, pojavile tvrdnje kako to u stvari nije istina i kako čak ni svedočenje pilota koji je leteo u paru sa pogođenim avionom u stvari nije dovoljan dokaz. Postavilo se i pitanje oko sudbine tog aviona, pa su tako pojedinci potpuno paušalno izjavljivali kako je letelica „lako oštećena“ i kako je „sigurno brzo opravljena i kasnije obavljala borbene zadatke u Avganistanu 2001. i Iraku 2003. godine“. Naravno, za ove tvrdnje nisu priložili nikakve dokaze.
Sa druge strane, ja sam priložio ono što sam uspeo da pronađem. To je Izveštaj i analiza za američki Kongres, napisana od strane pukovnika američkog vazduhoplovstva Everesta E. Riccionia „Description of our failing acquisition system as exemplified by the history, nature and analysis of the USAF F-22 Raptor program; A national tragedy – Military and Economy“ iz 8. marta 2005. godine.
U tom izveštaju, pukovnik Ricioni kritikuje preskup i neisplativ program razvoja F-22, koji je trebao u potpunosti da zameni avione F-15 i navodi razloge za to. Činjenica jeste da je njegov radni opus, jer ovo nije njegov jedini rad na ovom „slučaju F-22“ koji je dospeo do američkog Kongresa, značajno doprineo tome da se razvoj i proizvodnja F-22 ipak prekine ranije sa daleko manje proizvedenih letelica nego što je bilo predviđeno. Sa druge strane, lovac F-15 ne samo da nije zamenjen, nego je dalje unapređivan i modernizovan, i dalje je glavna snaga i okosnica američke lovačko-presretačke avijacije. Svakako se radilo o ozbiljnom autoru, bivšem nagrađivanom pilotu američke avijacije i predavaču Astronautike na američkim visokim vojnim školama. Preminuo je tokom 2015. Godine.
U izveštaju on piše:
– This event, which occurred during the Kosovo conflict on 27. March, was a major blow to the US Air Force. The aircraft was special: an F-117 Nighthawk stealth bomber that should have been all but invisible to the Serbian air defences. And this certainly wasn’t a fluke – a few nights later, Serb missiles damaged a second F-117.
U nastavku teksta, u fusnoti, piše:
– Of the three aircraft shot down during our incursion into Serbia, one was an F-16 flown by a pilot doing other what he was directed to do, and two were the most stealthy F-117 Nighthawks, one of which staggered back to its home base never to fly again, so it is seldom counted.
S obzirom da su pojedinci ismevali tekst svedočanstva pilota aviona F-117A, a ti isti pojedinci veličaju NATO, pitam se zašto ismevaju tekst američkog pukovnika i svedočanstva američkih pilota? Ovo nisu pisali neki srpski pukovnici ili piloti željni nekakve naknadne slave, nego američki, kojima sigurno neće doneti slavu odavanje nekakvih tajni da je još jedan (ili dva) F-117A pogođen i da je nakon toga, kada se vratio kući, prizemljen.
Međutim, postoje i drugi dokazi koje ću sada predočiti.
U svojoj knjizi „Stealth Fighter – A year in the life of an F-117 pilot“,, koju je napisao bivši pilot F-117A, koji je leteo u misiji nad tadašnjom SRJ, potpukovnik Vilijam B. O`Konor ovako opisuje taj događaj i imenuje pilota drugog oštećenog aviona F-117A kao „Flash“ (letački nadimak).
Pilot O`Konor opisuje povratak u matičnu bazu „kući“ u Holoman. Piše sledeće:
– A couple of days later, we greeted the second group of F-117’s in from Germany. There were only ten jets left. Two of the 12 had to abort back to Spangdahlem with fuel problems.
On konstatuje da su dočekali drugu grupu letelica F-117 iz Nemačke. Preostalo je još deset letelica. Dve od dvanaest morale su da se vrate u Špandalem zbog problema sa gorivom.
U nastavku piše, kada su letelice krenule nazad prema Holomanu, uključujući i oštećeni Flashov avion F-117A:
– About two thirds of the way across, Flash’s jet having received only field repairs in Germany after being damaged previously, began venting fuel from the left wing. To comply with the divert constraints, he needed quite a few more plugs then normal and was cycling on and off the boom regularly until reaching the Canadian coast.
Pritom treba reći da je bilo predviđeno da se letelice dopune 8 puta do „kuće“, ali da je ovaj avion dopunjen „još nekoliko puta“.
Zatim, tu je i citat iz knjige „Lockheed F-117 Nighthawk Stealth Fighter“ napisana od strane autora Pola F. Krikmora u izdanju Osprey Publishinga. Na strani 58. knjige, piše:
– On April 3, 1999, thirteen F-117 Nighthawk’s from the 9th FS joined Operation Allied Force, when they deployed from Holloman to Spangdahlem AB, Germany. It has come to light that an aircraft from this unit (possibly aicraft 82-0818) was damaged in the left wing by either a Serb SAM or AAA, during an attack sometime between April 4. and 9. The damage was such that it is believed the pilot was required to divert. This incident remains a highly sensitive issue and both Lockheed and USAF personnel have refused point-blank to elaborate further.
Uz ove dodatne citate američkih autora možemo zaključiti sledeće:
– Najmanje dva aviona F-117A imalo je problem sa sistemom instalacije goriva na kraju misije. – Jedan avion F-117A je pogođen i oštećen između 4. i 9. aprila godine. – Jedan avion F-117A je pogođen i oštećen 30.04.1999. godine.
Iz ovoga proizilazi više mogućih teorija i verzija.
Avion F-117A koji je pogođen između 4. i 9. aprila u levo krilo je isti onaj avion čiji pilot ima nadimak Flash a čije ime je Jodd Flesch, koji je prilikom povratka u bazu Holoman imao iznenadno curenje goriva ispod levog krila i koji nakon sletanja na aerodrom u Novom Meksiku (Holoman), više nije leteo, sudeći po pisanju američkog pukovnika Everesta E. Rićonija. Pukovnik Everest E. Rićoni je, podsetimo, napisao da obaranje aviona F-117A dana 27.03.1999. godine nije bila slučajnost već je nekoliko noći kasnije pogođen još jedan. Svakako je moguće da se pod terminom „nekoliko noći“ može smatrati baš to, a da se ne odnosi na letelicu pogođenu dana 30.04.1999. godine, više od mesec dana kasnije.
Avion F-117A koji je pogođen 30.04.1999. godine je letelica čiji je pilot bio Flesch, koja je imala curenje po povratku u bazu Holoman i koja više nije potetela, po Rićoniju. Ovo bi podrazumevalo da ne znamo šta je bilo sa sudbinom aviona koji je pogođen u levo krilo, između 4. i 9. aprila 1999. godine.
Autor Pol F. Krikmor je pogrešio u datumu pogađanja aviona 82-0818 i to se u stvari desilo dana 30.04.1999. godine, a ne između 4. i 9. aprila. I onda je taj avion imao curenje goriva po povratku u bazu Holoman i nije više poleteo, po Rićoniju.
Ovde imamo tri problema, kako ih ja vidim.
Prvi je velika greška u datumima, koja mi ne deluje realno. Drugi problem bi bio u tome, po ovom autoru, da se ne zna da li je avion pogođen projektilom zemlja-vazduh (nepoznatog tipa) ili protivavionskom artiljerijom, dok se pogađanje aviona od 30.04.1999. odmah već tokom rata i neposredno nakon rata, pripisuje u više zapadnih izvora kao pogodak rakete zemlja-vazduh, odnosno rakete sistema SA-3 (zapadna oznaka za sistem S-125 Neva). S obzirom da je knjiga Pola Krikmora napisana 2014. godine, (čak nakon knjige Vilijama O Konora) ne deluje mi realno da autor nije bio upoznat sa ovim detaljom. Činjenica da on ne navodi drugu letelicu kao pogođenu, objašnjavam time da je u knjizi opisao incident letelice iz 9. Skvadrona koje su u misiju došle kasnije, tek 03.04.1999, što može implicirati da je letelica pogođena 30.04.1999. pripadala drugom lovačkom Skvadronu i to 8. lovačkom Skvadronu, kome je pripadano i oboreni pilot Dejl Zelko. Treći problem je što i dalje nemamo odgovor šta je sa drugim F-117A koji je imao problema sa instalacijom goriva na kraju misije.
S obzirom da privatno volim filosofiju, kaže se da je najjednostavnije rešenje obično tačno.
Flešov avion je pogođen u levo krilo između 4. i 9. aprila nekim od sistema PVO. Naređeno mu je da skrene i napusti misiju. Sleteo je u Špandalem. Zbog kvara na sistemu instalacije goriva, nije više leteo u misiji nad SRJ, a zbog sitnih terenskih opravki koje je dobio u bazi u Nemačkoj (po iskazu u knjizi pilota Vilijama O`Konora) poleteo je, nakon završetka rata, nazad u svoju bazu u Holoman u državi Novi Meksiko uz rizike. Pritom mu je na 2/3 puta pukla cev za gorivo ispod (ranije pogođenog i oštećenog) levog krila i morao je biti češće dopunjavan u vazduhu. Kada je stigao u matičnu bazu nije više leteo (po izvoru američkog pukovnika Everesta E. Rićonija).
Novo divljaštvo vojnika Azerbejdžana, scene kao na Kosovu. Više o tome čitajte OVDE.
Izvor: Tango Six/ Petar Vojinović
