Piše: dr Ivan Pajović
Da bi se govorilo o temi koliko koji region doprinosi ukupnoj ekonomiji Rusije, neophodno je obratiti pažnju na ekonomski pokazatelj koji se zove bruto regionalni proizvod (BRP), koji je analog bruto domaćem proizvodu (BDP), ali na regionalnom nivou, premda postoje izuzeci.
Jedan od vodećih regiona Rusije je Hanti-Mansijski autonomni okrug, čiji je BRP za 2018. godinu bio 4,5 triliona rubalja. Osnova privrede ovog regiona je proizvodnja nafte i gasa, koja čini oko 80% njegove ukupne ekonomije. Ovo je ključni energetski region Rusije, jer se u njemu proizvodi 51% ukupne ruske i 5% ukupne svetske nafte. Najveće nalazište nafte je Samotlorskoe. Pored nafte, region je bogat i drugim vrednim sirovinama, pre svega zlatom i drugim metalima. Iz ovog regiona sliva se celih 10% ukupnog federalnog budžeta.
Po bogatstvu sličan je i Jamalo-Nenecki autonomni okrug, koji je takođe veliki proizvođač energenata. Za razliku od Hanti-Mansijska gde preovladava eksploatacija nafte, u ovom regionu preovladava eksploatacija gasa. Najveći je proizvođač gasa u Rusiji i njegova proizvodnja čini 81,3% ukupne proizvodnje u zemlji. Uz to, region daje 6,2% od ukupne količine proizvedene nafte. Glavna kompanija koja eksploatiše gas je Gasprom sa svojim ćerkama-firmama i poslednjih godina ona uvećava eksploataciju i vrši intenzivna istraživanja novih izvora.
Tatarstan je takođe region u kom se eksploatiše nafta, ali je njegova ekonomija više diversifikovana u odnosu na prethodna dva regiona. BRP Tatarstana je oko 2,5 triliona rubalja, od kojih 29% otpada na razna rudna bogatstva, a udeo u ukupnoj ruskoj proizvodnji nafte zauzima oko 6,5%. Tatarstan ima razvijenu hemijsku industriju, proizvodi polietilen, automobilske gume, a razvijena je i poljoprivreda. U ovom regionu radi i čuvena fabrika kamiona Kamaz.
Pored regiona koji su izrazito resursno usmereni, snažan ekonomski centar je Moskva sa Moskovskom oblašću. BRP je više od 23 triliona rubalja, što predstavlja rekord i čini 20% ukupnog BDP-a Rusije. Moskva je jedan od najvećih megapolisa u Evropi i u njoj je skoncentrisano najviše kapitala i radnog potencijala cele zemlje. Doslovno, svaki osmi žitelj Rusije živi u Moskvi ili njenim predgrađima, a grad zvanično ima 12,6 miliona stanovnika. Najveća preduzeća su registrovana upravo ovde, a polovina banaka ima sedište u ovom gradu. U Moskvi je koncentrisan veliki deo industrijskog potencijala, počevši od mašinogradnje do farmaceutskih kompanija i zauzma 23. mesto među najvećim gradskim ekonomijama sveta.
I Sankt Peterburg ima visok pokazatelj BRP, koji je nešto viši od 4 triliona rubalja. Kao i Moskva, ovaj grad ima prednost koncentracije kapitala i ljudskih resursa. Drugi je po broju stanovnika posle Moskve i u njemu se nalaze najveća brodogradilišta. Važan deo ekonomije grada predstavlja turizam, zahvaljujući statusu stare imperijalne prestonice i bogatstvu istorijskog nasleđa. Privlači ogroman broj turista i jedan je od najposećenijih gradova Evrope, koji poseti godišnje oko 8 miliona ljudi. Na turizam otpada oko 5% BRP.
Krasnodarski kraj takođe ima važan udeo u ukupnom BDP-u zemlje, a njegov BRP čini oko 2,5 triliona rubalja. Može se reći da ovaj region hrani celu Rusiju, jer je glavna delatnost poljoprivreda i prehrambena proizvodnja. Na prvom je mestu po poljoprivrednoj proizvodnji i čini oko 8% ukupne ruske poljoprivrede. Lider je u proizvodnji žitarica i šećerne repe, a proizvodi 35% vina u Rusiji.
Krasnojarski kraj je deo Sibira koji zauzima značajno mesto u ekonomiji Rusije, jer predstavlja veliku sirovinsku bazu. Industrija je zasnovana na crnoj i obojenoj metalurgiji zahvaljujući bogatim zalihama ruda metala, kao što su zlato, olovo, cink i dr. Centar industrije je Noriljski rudarsko-metalurški kombinat, na koji otpada oko 17% industrijske proizvodnje u ovom regionu. Razvijena je i drvna industrija, jer je teritorija 65% pokrivena šumama.
Sverdlovska oblast je glavna industrijska oblast Rusije čiji BRP čini oko 2 triliona rubalja. Glavne grane privrede su metalurgija i mašinogradnja. U ovoj oblasti smeštene su najveće firme, kao što je Uralvagonzavod i više metalurških kombinata.
Očigledno je da različiti regioni Rusije različito razvijeni i imaju svoje specifičnosti privrede i ekonomije. Neki od njih su resursne sirovinske baze, drugi su okrenuti industriji ili poljoprivredi, a treći su megapolisi sa velikom koncentracijom kapitala i ljudskih resursa.
Potencijali ove zemlje su ogromni. Ali ukoliko se Rusija uporedi sa drugim razvijenim zemljama, kao što su zemlje Zapada i Kina, ekonomski pokazatelji jasno govore da ti potencijali nisu iskorišćeni na efikasan i produktivan način. Oni kojima je Rusija u srcu svakako žele da se ova činjenica promeni na bolje.
Tekst je pisan isključivo za portal Pravda, prenošenje je zabranjeno bez saglasnosti redakcije.
Ostale tekstove dr Ivana Pajovića čitajte OVDE.
Izvor: Pravda
